368 Hukuki Açıdan Define Keşfeden Kişinin Hakları maz.20 Fakat işlenmiş bir maden külçesinin veya bir petrol varilinin bulunması halinde diğer koşulların da karşılanması şartıyla define hükümlerinin uygulama alanı bulması söz konusu olabilir.21 B. Uzun Zaman Önce Gömülmüş veya Saklanmış Olması Değerli bir eşyanın, define olarak nitelendirilebilmesi için bulunmasından uzun zaman önce gömülmüş veya saklanmış olması gerekmektedir.22 Öncelikle, kanun koyucu tarafından bizzat tercih edilen “gömülmüş veya saklanmış olmak” ifadelerinden ne anlaşılması gerektiği hususunun belirtilmesi faydalı olacaktır. Kanunda geçen “gömülmüş olmak” ifadesi ile değerli eşyanın, bir zemin veya yüzeyin altına gizlenmesi kast edilmektedir. Dolayısıyla bir taşınırın gömülmüş olarak nitelendirilebilmesi için toprak, kar, buz veya su altında bulunması şartı aranır.23 “Saklanmış olmak” kavramı ise gömülme ifadesine göre daha kapsamlı olup bir taşınırın herkes tarafından erişilemeyen bir konumda olması anlamına gelmektedir. Bu bağlamda, değerli eşyanın; bir çekmece, sandık, dolap ya da kitap sayfaları arasına gizlenmesinde olduğu gibi bir taşınırın içerisine yerleştirilmesi durumunda saklanmış olma şartı sağlanmış olur.24 İlaveten eşyanın; tavan arasına, duvar içerisine, ya da bir ağaç kovuğuna gizlenmesi halinde de saklanmış olduğu varsayılmaktadır. Ancak kanaatimizce, herkes tarafından kolaylıkla erişilemeyen, gözlerden uzak bir yerde bulunması koşuluyla açık alanda keşfedilen değerli eşyaların da yerine göre define olarak 20 Kurtoğlu, s. 386. Maden cevherlerinde tasarruf yetkisi açısından 3213 sayılı Maden Kanunu kapsamında; petrol kaynakları açısından ise 6236 sayılı Petrol Kanunu ile çeşitli sınırlamalar getirilmiş olup; bu varlıklar üzerinde özel mülkiyet kurulma imkânı kısıtlanmıştır. Bkz. Maden Kanunu, m. 4: “Madenler Devletin hüküm ve tasarrufu altında olup, içinde bulundukları arzın mülkiyetine tabi değildir.” Ayrıca bkz. Petrol Kanunu, m. 1: “Türkiye’deki petrol kaynakları devletin hüküm ve tasarrufu altındadır.” 21 Erdoğan, s. 520; Kuşçu, Define Arayıcılığı, s. 1096, dn. 15. 22 Turhan Esener/Kudret Güven, Eşya Hukuku, Yetkin Yayınları, 6. Baskı, Ankara, 2015, s. 342. 23 Benzer yönde bkz. Erdoğan, s. 518. 24 Josserand, s. 932; Gürsoy/Eren/Cansel, s. 683; Ferit Saymen/Halid Elbir, Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar), İsmail Akgün Matbaası, İstanbul, 1954, s. 448.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1