373 TBB Dergisi 2024 (174) Mehmet Mert ÖZYILDIRIM dayandığı belirtilmelidir. Eğer bir gün gerçek malik çıkıp gelerek ilgili eşya üzerinde mülkiyet iddiasında bulunup bu durumu ispatlarsa define hükümleri değil, bulunmuş eşya hükümleri uygulanacaktır.40 Böylesi bir olayda, henüz taşınır mülkiyetinin iktisabı için gerekli kazandırıcı zamanaşımı sürelerinin de geçmemiş olması halinde malın iade edilmesi gerekecek ve bulan kişinin iyiniyetli olması koşuluyla iade zamanına kadar iyiniyetli zilyet hükümleri uygulanacaktır.41 E. Bilimsel Değer Taşımaması Yukarıda belirtilen tüm şartlar bir değerli taşınırın hukuken define olabilme vasfını kazanabilmesi için aranan olumlu şartlardır. Fakat ayrıca TMK m. 773 ile define niteliğinin elde edilebilmesi açısından eşyada bulunmaması gereken bir vasıf, müstakil bir olumsuz şart öngörülmüştür. İlgili kanun metni şu şekildedir: “Bilimsel değeri olan sahipsiz doğal şeyler ile eski eserlerin bulunması hâlinde özel kanun hükümleri uygulanır.” Dolayısıyla eşya, bilimsel bir değer arz etmesi durumunda define olarak nitelendirilemeyecek ve mülkiyetinin kime ait olacağı hususu özel kanun hükümlerine göre çözülecektir. Bahsi geçen özel kanun hükümleri, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (KTVKK) ile bu kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmeliklerdir.42 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre bir taşınırın, ilgili Kanun’un 23. maddesi kapsamında korunması ge40 Eski kanunumuzda lükata olarak geçen bulunmuş eşya hükümleri gereğince bulan kimse, sonradan ortaya çıkan malikten mala yaptığı tüm giderleri isteyebileceği gibi uygun bir ödül de talep edebilir. Buradaki ödül, eşyanın niteliğine ve gösterilen emeğe göre takdir edilmektedir. Kaybedilmiş şeyi bulan kimse, giderleri ve ödül miktarı kendisine ödeninceye kadar eşyayı alıkoyma hakkına sahiptir. Ancak kaybedilen eşya, işyerinde, oturulan bir evde ya da kamu hizmeti görülen bir alanda bulunduysa o halde bulan kişi; yerin sahibi, kiracılar veya resmi kurum sayılır ve bunlar yalnızca giderlerini alma hakkına sahip olup ayrıca bir ödül talep edemez. Eren, s. 512; Esener/Güven, s. 341-342; Sirmen, s. 546-547. 41 Feyzioğlu, s. 186; Kurtoğlu, s. 387; Kuşçu, Define Arayıcılığı, s. 1097. 42 Nurten Yetik, Açıklamalı İçtihatlı Türk Medeni Kanunu’nda Eşya Hukuku, Bilge Yayınları, Ankara, 2007, s. 1072. Ayrıca Define Arama Yönetmeliği’nde define; “gömülmüş veya saklanmış olduğu ve duruma göre artık malikinin bulunmadığı kesin olarak anlaşılan, 2863 sayılı Kanun’un 6’ncı ve 23’üncü maddeleri dışında kalan ve bilimsel değer taşımayan menkul varlıklar” olarak tanımlanır. İlgili Yönetmelik hükmünden de doğrulandığı üzere; hukuki açıdan definenin konusunu, yalnızca 2863 sayılı KTVKK kapsamına girmeyen eşyalar oluşturmaktadır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1