375 TBB Dergisi 2024 (174) Mehmet Mert ÖZYILDIRIM Kültür varlıkları içerisinde yer alan etnografik eserler açısından ise ilgili mevzuatta bazı özel hükümler öngörülmüştür. Buna göre; günümüzden en az 100 yıl öncesi bir döneme ait olmayan etnografik eserler ile Osmanlı Padişahlarından Abdülmecit, Abdülaziz, V. Murat, II. Abdülhamit, V. Mehmet Reşat ve VI. Mehmet Vahidettin dönemine ait sikkeler, 2863 sayılı Kanun’un kapsamı dışında olup korunması gerekli nitelikte değildir.47 Korunması gerekli olmayan bu varlıklar, kanaatimizce define kapsamında değerlendirilebilir.48 Aynı şekilde müze müdürlükleri tarafından kurulan değerlendirme komisyonlarınca korozyona uğradığı, teşhir kabiliyetini kaybettiği, belge değeri taşımadığı, düşük kondisyonda bulunduğu gibi gerekçelerle korunması gerekli görülmeyerek 2863 sayılı Kanun’un kapsamı dışında olduğu tespit edilen varlıklar üzerinde de define hükümlerince mülkiyet kurabilmek mümkündür. III. DEFİNENİN İKTİSABI Roma hukukunda Hadrianus’un imparatorluğu döneminde geçerli olan ve uzun yıllar sonra Iustinianus döneminde de yeniden benimsenen prensibe göre; kişinin kendi arazisinde bulduğu defineler ile başkasının arazisinde bulduğu defineler birbirinden farklı hukuki reSöz gelimi, hayvan veya insanlara ait fosil ve iskeletler, meteor taşları, antik Roma dönemi sikkeleri, figürinleri veya benzeri arkeolojik eserler define statüsünde değildir. Bkz. Kemal Oğuzman/Özer Seliçi/Saibe Oktay-Özdemir, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, 16. Baskı, İstanbul, 2013, s. 758; Gürsoy/Eren/Cansel, s. 683; Esener/Güven, s. 343. 47 Ali Yağcı/Rabia Taş/Tuğçe Kılıç, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu (Açıklamalı-İçtihatlı), Adalet Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, 2016, s. 115; Oğuz Sancakdar/Pınar Yağcı/Şükür Taşyıldız/Ezgi Çırak, Kültür ve Tabiat Varlıkları Hukuku, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021, s. 861-862. Ayrıca bkz. KTVKK m. 23: “Osmanlı Padişahlarından Abdülmecit, Abdülaziz, V. Murat, II. Abdülhamit, V. Mehmet Reşat ve Vahidettin ve aynı çağdaki sikkeler, bu Kanuna göre tescile tabi olmaksızın yurt içinde alınıp satılabilirler. Bu madde kapsamına girmeyen sikkeler bu Kanunun genel hükümlerine tabidir.” Diğer taraftan, Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarının Tasnifi, Tescili ve Müzelere Alınmaları Hakkında Yönetmelik m. 3 korunması gerekli nitelikte olan tescile tabi etnografik eserleri; “günümüzden yüz yıl öncesine kadar olanlar hariç, halkın hayat tarzını, dönemin sosyal, teknik ve ilmi özellikleri ile kültürünü temsil eden araç ve gereçler dâhil bilim, kültür, din ve mihaniki sanatlarla ilgili, belge değeri bakımından korunması gerekli insan yapısı taşınırlar” şeklinde tanımlanmaktadır. 48 Benzer yönde bkz. Erdoğan, s. 526.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1