377 TBB Dergisi 2024 (174) Mehmet Mert ÖZYILDIRIM faaliyeti sonucunda bulunması halinde özel hüküm niteliğinde olan Define Arama Yönetmeliği’nce (DAY) farklı ödül oranları tayin edilmiştir.55 Hukuka uygun bir biçimde define araması yapılabilmesi için DAY hükümleri uyarınca aramanın yapılacağı yer maliki gerçek kişilerden noterden tasdikli muvafakatname, tüzel kişilerden ise yetkili organlarından alınacak bir izin belgesi alınması zorunlu olup; ayrıca bir de bölge valiliğinden ruhsat tahsisi gerekmektedir.56 Bu durumda buluntunun maliki, yine definenin bulunduğu taşınır ya da taşınmaz mülk sahibi olmakla birlikte bulan kişinin ödül oranı noktasında TMK’da kararlaştırılandan farklı oranlar gündeme gelecektir. Definenin izinsiz bir biçimde başkasının arazisinde aranıp bulunması halinde hangi kuralların uygulanacağı hususunda ise açık bir hüküm bulunmamaktadır. Kanaatimizce, böylesi bir durumda bulan kimsenin ödül almasına imkân olmayıp; definenin tamamı herhangi bir yükümlülük altında bulunmaksızın içinde bulunduğu taşınır ya da taşınmaz malikine ait olmalıdır. IV. BULAN KİŞİNİN HAKKI: ÖDÜL ALACAĞI A. Genel Olarak TMK m. 772’deki hükme göre; “defineyi bulan kimse, değerinin yarısını aşmamak üzere uygun bir ödül isteyebilir.”57 İlgili hükümden anlaşılacağı üzere; Türk hukuku açısından bulan kişinin hakkı, Alman 55 27.01.1984 tarih ve 18294 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 56 Define Arama Yönetmeliği m. 7/ç, m. 10. 57 743 sayılı Eski Medeni Kanun’daki (EMK) define hükümlerinin düzenlendiği maddelere bakıldığında ödül kavramı yerine ikramiye kelimesinin tercih edildiği görülmektedir. (EMK m. 696) Lakin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda define bulan kişinin hakkının, bir ödül alacağı niteliğinde olduğu belirtilerek ikramiye kavramının kullanılmasından vazgeçilmiştir. (TMK m. 772) Bkz. Mustafa Reşit Karahasan, Mülkiyet ve Kat Mülkiyeti Hukuku: Mülkiyet Hukuku-İlgili Mevzuat-Doktrin Yargıtay Kararları, Beta Yayıncılık, İstanbul, 1999, s. 2742. Hâlihazırda yürürlükte olan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’ndaysa kültür varlığı bulan kimselerin, ödül yerine bir ikramiyeye hak kazanacakları yazılıdır. (KTVKK m. 64) Her ne kadar doktrinde, söz konusu kelimeler, aralarında bir fark olmaksızın birbirlerinin yerine kullanılmış olsa da çalışma içerisinde mevcut kanunların lafzı uyarınca defineyi bulan kimsenin alacağı için “ödül”, kültür ya da tabiat varlığı bulan kimsenin alacağı için ise “ikramiye” kavramları kullanılmıştır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1