385 TBB Dergisi 2024 (174) Mehmet Mert ÖZYILDIRIM İzinsiz kazı ve sondaj suçu bağlamında dikkat çekilmesi gereken bir diğer husus; kişinin bu faaliyetleri kendi mülkünde gerçekleştirmesiyle bir başkasının mülkünde yapması arasında bir fark olmadığıdır. Zira bir kimsenin, üçüncü kişilerin mülkünde kazı veya sondaj faaliyeti yürütmesi yasak olduğu gibi kişinin, define bulmak amacıyla kendi evi, arsası veya müştemilatında ruhsatsız olarak bilinçli bir şekilde define araması da yasaktır.79 Ayrıca, kazı ya da sondaj faaliyeti sonucunda kıymetli bir eşyaya rastlanılmamış olması veya aslında bölgede hiçbir definenin bulunmamasının bir cezasızlık sebebi olmadığı vurgulanmalıdır.80 İlgili faaliyetler sonucunda bir defineye rastlanılması ihtimalindeyse suç konusu kıymetli eşyanın da ayrıca müsadere edilmesi gerekir. Böylesi bir durumda, tabii olarak, izinsiz define bulan kişinin ödül talep edebilmesi de söz konusu olmayacaktır. KTVKK m. 74/2’ye göre; “izinsiz olarak define araştıranlar, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” Yukarıda bahsedildiği gibi, bu maddede öngörülen cezanın gündeme gelebilmesi için define bulabilmek amacıyla izinsiz biçimde bir taşınır ya da taşınmaza fiziki müdahale teşkil etmeyen kazı ya da sondaj faaliyeti olarak değerlendirilemeyecek eylemlerde bulunulması şarttır.81 Örneğin, havadan define 79 Yağcı/Taş/Kılıç, s. 636. Ayrıca bkz. Y. 12 CD, T. 25.12.2012 E. 2012/13055 K. 2012/28410 (Lexpera). 80 Kuşçu, Define Arama Yönetmeliğinde Yapılan Değişiklikler, s. 926-927. Ayrıca bkz. “Definenin elde edilmesi veya araştırmasının yapıldığı yerde definenin mevcut olmasının şart olmadığı gözetilmeden sanıkların mahkûmiyetleri yerine yazılı şekilde ve isabetsiz gerekçe ile beraatlerine karar verilmesi…” Y. 11. CD, T. 16.06.2005 E. 2004/10398 K. 2005/3441 (Kazancı). 81 Günay, s. 243; Çolak, s. 962; Yağcı/Taş/Kılıç, s. 719. Benzer yönde bkz. “4 sanığın, yanlarında bulunan kazı aletleri ile 5,5 metre derinliğinde kaçak kazı yaptıkları sırada suçüstü yakalandıkları, sanık tarafından gerçekleştirilen eylemin, 5728 sayılı Kanun ile değişik 2863 sayılı Kanun’un 74/1 maddesinde düzenlenen “kültür varlıkları bulmak amacıyla izinsiz kazı yapma” suçunu oluşturduğu, aynı Kanun’un 74/2 maddesinde düzenlenen “izinsiz define araştırma” suçunun oluşabilmesi için sanığın, sit alanı ya da korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı niteliğini haiz yerde, kazı eylemi olmaksızın yüzeysel faaliyetler ile araştırma yapmış olmasının gerektiği, anılan suçları birbirinden ayırmada esas alınacak kriterin, kazı fiilinin gerçekleşip gerçekleşmediği hususunun olduğu, somut olayda; 2863 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında kalmayan bölgede define bulmak amacıyla kazı yapan sanık hakkında 2863 sayılı Kanun’un 74/1. maddesi uyarınca mahkûmiyet hükmü tesis edilmesi gerektiği gözetilmeksizin, hatalı nitelendirme ile sanık hakkında “izinsiz define araştırma” suçundan hüküm kurulması…” (Lexpera).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1