388 Hukuki Açıdan Define Keşfeden Kişinin Hakları veya kullandıkları arazinin içinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğunu bilenler veya yeni haberdar olan malik ve zilyetler, bunu en geç üç gün içinde, en yakın müze müdürlüğüne veya köyde muhtara veya diğer yerlerde mülki idare amirlerine bildirmeye mecburdurlar.” Bu ihbarın yapılmamasına cezai bir takım sonuçlar bağlanmakla birlikte aynı zamanda bildirimin teşvik edilmesi amacıyla kültür ya da tabiat varlığı bulunduğunu süresinde yetkili makamlara haber veren kimselere, ikramiye bedeli adı altında bir meblağın ödeneceği kararlaştırılmıştır.90 KTVKK m. 64 ve Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarım Bulanlara, Haber Verenlere ve Yakalayan Kamu Görevlilerine Verilecek İkramiye ile İlgili Yönetmelik’te91 öngörülen ikramiyeler, keşfeden kişi açısından yalnızca tesadüfen kültür ya da tabiat varlığı bulunması haline özgüdür.92 Öte yandan bu ödemeler; sadece devlet tarafından varlı90 Cezalar hakkında 2863 sayılı Kanun’un, “haber verme sorumluluğuna ve kültür varlığı ticaretine aykırı hareket edenler” başlığını taşıyan 67. maddesine göre; “kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili olarak bildirim yükümlülüğüne mazereti olmaksızın ve bilerek aykırı hareket eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” Bildirimi yapılmamış olan kültür ve tabiat varlığını satışa arz eden, satan, veren, satın alan, kabul eden kişi iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Ancak, bu durumda birinci fıkrada tanımlanan suçtan dolayı ayrıca cezaya hükmolunmaz.” 91 Bahsi geçen Yönetmelik, ikramiye hususuyla ilgili detayları düzenleyebilmek adına 11.08.1984 tarih ve 18486 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. 92 Her ne kadar KTVKK’nın ikramiyeler ile ilgili düzenlemelerde bulunduğu 64. maddesinde yalnızca taşınır kültür varlıklarından bahsedilse de taşınır tabiat varlığı bulan kimselerin de ikramiyeye hak kazanabilmesi gerekmektedir. Bu yönde bkz. Ahmet Gündel, Açıklamalı İçtihatlı Eski Eserler Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 1996, s. 194. Ayrıca ikramiye alabilmek için ihbar anına kadar, söz konusu eserin varlığından devlet kurumlarının haberdar olmaması gerekir. Bkz. “Dava, Sinop ili Gelincik Mahallesinde yapılan PTT kazısı sırasında bulunan altın sikkelerle ilgili olarak ikramiye verilmesinin reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 64’üncü maddesinin (e) bendi ve 11 Ağustos 1984 tarih ve 18486 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarım Bulanlara, Haber Verenlere ve Yakalayan Kamu Görevlilerine Verilecek İkramiye ile İlgili Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin 1’inci fıkrası uyarınca ikramiye verilebilmesi için kültür varlığını bulan durumda olunması veya yeni bulunmasına rağmen ilgililere haber verilmemek suretiyle gizlendiğini bilen durumda olunması gerektiği, davacının ise altın sikkeleri bulan ve bu sikkeleri gizleyenleri haber veren kişi durumunda olmadığı, anılan kültür varlıklarının bulunmasından sonra emniyet güçlerine haber verilmesinin veya saçılmış durumdaki sikkelerin toplan-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1