402 Türev Sözleşmeler Hukuku: Yeni Bir Hukuk Dalı Olabilir mi? kurallarının oluşturulması gereksinimi doğmuştur. Babil Krallığı döneminde ortaya çıktığı tahmin edilen Hammurabi Kanunları’ndan bu yana, hukuki düzenlemelerin önemli bir kısmını ekonomi ile ilgili kurallar oluşturmuştur.4 İnsan gereksinimleri karşısında değiş tokuş faaliyetleri ile tüketimi inceleyen ekonomi biliminin, hukuk ile ilk kesişim noktasının bu düzenlemeler olduğunu değerlendirmek mümkündür. Dünya tarihinde çeşitli örnekler ile desteklendiği üzere, ekonomik düzenin başarıya ulaşması hukuk sisteminin yarattığı güvenlik ortamına bağlıdır.5 Risk, ekonomik anlamda bir işleme ilişkin mikro ve makro değişkenlere bağlı olarak zaman içerisinde parasal bir kaybın ortaya çıkması veya zarara uğrama tehlikesini ifade eden Fransızca kökenli bir kelimedir.6 Riskin yönetilmesi; jeopolitik, iklimsel ve ekonomik gelişmeler karşısında günümüzün ekonomi evreninde önemli bir faaliyet haline gelmiştir. Nitekim bu anlamda kredi, piyasa, hukuki, operasyonel, sistematik, karşı taraf ve likidite gibi çeşitli alanlarda risk türlerini ele alan ve şirket içi veya bağımsız otoritelerce değerlendirme sağlayan bir finans alanı olarak risk yönetimi alanının sınırları belirginleşmiştir. 4 M.Ö. 1792’den 1750’ye kadar hüküm süren Babil Kralı Hammurabi koyduğu yasaların 48. maddesinde yer alan hükme göre “Bir kimse bir borç için borçluysa ve bir fırtına tahılları yere sererse veya hasat başarısız olursa veya tahıl susuzluktan büyümezse; o yıl alacaklısına tahıl vermesi gerekmemekte, o yıl için kira ödememekte ve borç tabletinin suyla yıkanarak yok edilmesi gerekmektedir.”. Bu hükümde yer alan borç tabletinin, değerini bir dayanak varlıktan alması itibarıyla bir türev ürün olarak değerlendirmek mümkündür. Bkz. Steve Kummer / Christian Pauletto, The History of Derivatives: A Few Milestones EFTA Seminar on Regulation of Derivatives Markets, Zurich, 3.5.2012, s. 1; Terblanché Janet René, The Legal Risks Associated with Trading in Derivatives in a Merchant Bank, Master Tezi, University of Stellenbosch, Nisan 2006, s. 3. 5 Bu bağlamda bkz. Acemoğlu Daron/Robinson James, Ulusların Düşüşü: Güç, Zenginlik ve Yoksulluğun Kökenleri, 2. Baskı, Doğan Kitap, 2012. 6 A. Nejat Yüzbaşıoğlu, “Risk Yönetimi ve Bankaların Denetimi”, Risk Yönetimi Konferansı Risk Yöneticileri Derneği – Finans Dünyası, İstanbul, 16.1.2003, s. 2; Ali Çakar, Türev Ürünler ve Vadeli İşlemler Piyasası, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı, Ankara, 2009, s. 7; H. Elçin Tamkan Karakoç, Hukuki Yönüyle Borsada İşlem Gören Vadeli İşlem Sözleşmeleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007, s. 10; Yılmaz Mustafa Kemal, Döviz Vadeli İşlem Sözleşmeleri (Currency Futures), Der Yayınları, İstanbul, 2002, s. 12; Nazlı Kepçe, Swap Sözleşmelerinin Finansal Tablolarda Raporlanması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007, s. 7.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1