406 Türev Sözleşmeler Hukuku: Yeni Bir Hukuk Dalı Olabilir mi? pozisyona girmektedirler. Bu durumdan hareketle türev sözleşmeler mülkiyet bağlantısından yoksundur, dolayısıyla oldukça farklı sermaye biçimleridirler18. C. Türev Sözleşmelerin Tasnifi Literatürde türev sözleşmeler; dayanak varlıklar, temelinde yatan sözleşmenin niteliği (forward – opsiyon bazlı sözleşme ayrımı), vadeleri gibi pek çok açıdan tasnife tâbi tutulmaktadır.19 Çalışmamızda nitelik açısından ciddi farklılıklar arz etmesi itibariyle, türev araçları bir varlığı ya da bir borç yükümlülüğünü dayanak varlık olarak temel alması üzerine kurgulanan anapara türevleri – kredi türevleri tasnifi takip edilecektir. 1. Anapara Türevleri Anapara türevleri, bir dayanak varlığın ileri bir tarihte satımı, alım ya da satım hakkının satımı ya da tarafların karşılıklı nakit akışları ve dayanak varlıkların değişimi üzerine işlem gerçekleştirdikleri, organize ve tezgâhüstü piyasalarda kurulan finansal sözleşmeleri ifade etmektedir.20 Anapara türevleri gerek ekonomik açıdan gerekse hukuki altyapı açısından iki temel türev sözleşme türü olan forward sözleşmeler21 ve 18 Dick Bryan / Michael Rafferty, Capitalism With Derivatives: A Political Economy of Financial Derivatives, Capital and Class, Palgrave Macmillan, New York, 2006, s. 153 vd. 19 Ayşe Dilşad Keskin, Swap İşlemi ve Hukuki Niteliği, Yetkin Yayınları, Ankara, 2008 (Swap), 63 vd. 20 Organize piyasalar ya da diğer kullanımı ile teşkilatlanmış piyasalar; belirli hukuki ve operasyonel bir altyapıya sahip, birden çok piyasa katılımcısının varlığı ile çoklu fiyat sistemi kullanılmak suretiyle belli bir mekânda işlem gerçekleştirilen piyasalardır. Tezgâhüstü piyasalar; belirli bir mekâna sahip olmayan, işlem usul ve esaslarının düzenlendiği, tarafların sözleşme serbestisi içeresinde arzu ettikleri şekilde işlem gerçekleştirdikleri, herhangi bir hukuki ve operasyonel altyapıya sahip olmayan piyasalardır (İsmail Kırca, Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2000, s. 55; Saruhan, s. 16 vd.) 21 Forward sözleşmesi tarafların kendi aralarında miktarını ve cinsini belirledikleri bir varlığı (döviz, faiz, tarımsal ürün vs.) vade tarihinde ödenecek belirli bir fiyat karşılığında gelecekteki belirli bir zamanda teslim almak veya satmak kaydıyla yaptıkları bir sözleşmedir (Ayşe Dilşad Keskin, “Hukuki Açıdan Finansal Türev
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1