413 TBB Dergisi 2024 (174) Utku SARUHAN II. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA TÜREV SÖZLEŞMELERIN DÜZENLENIŞI Dünyadaki çeşitli türev piyasaları, birbirleri ile entegrasyonunu sağlamak üzere büyük oranda benzerlik taşımaktadır. Bu piyasaların ortak yönü, türev borsaların tamamının düzenleyici otoritelerce yürütülen regülasyon faaliyetlerine tabi olmasıdır.43 Piyasa bütünlüğünün ve verimliliğinin, finansal güvenliğin ve yatırımcıların korunması kavramları finansal piyasaların başarısı için kritik önem taşır. Bu nedenle, türev piyasalar için bu koşulların mevcut olması ve bu koşulların piyasanın tüm kullanıcıları tarafından açıkça erişilebilmesi için hükümetler nezdinde türev piyasalara yönelik güçlü teşvikler ve hukuki düzenlemeler oluşturulmaktadır.44 A. Türk Hukuku Türk Hukukunda türev araçlara ilişkin temel düzenlemeler sermaye piyasası mevzuatında yer almaktadır. Türev araçlara ilişkin işlemlere dair detaylı düzenlemeler Sermaye Piyasası Kurulu tarafından uygulamaya konan ikincil düzenlemeler ve Borsa İstanbul İç Yönetmeliklerinde düzenlemiştir.45 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda türev araçlar; menkul kıymetler ve yatırım sözleşmeleri ile Sermaye Piyasası Kurulu’nca bu kapsamda olduğu belirlenen diğer sermaye piyasası araçlarını içine alan, çatı kavram niteliğindeki “sermaye piyasası araçları” kavramı Singapore, Yıl: 1997, s. 19; Pınar Bahar Doğan, Vadeli İşlem Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği, Onikilevha, Aralık 2020, s. 106 – 107; Hull, s. 44; Naci Arıkan, Türev İşlemlerin Hukuki ve Vergisel Boyutu, Maliye ve Hesap Uzmanlar Derneği, İstanbul, 2000, s. 71; Ertuğrul Akçaoğlu, Finansal Türev Ürünlerin Vergilendirilmesi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002, s. 12; Jackson, s. 3213; Şahiner, s. 14; Sing Seng, s. 19. Türev sözleşmelerinde dayanak varlığı teslim etmekle yükümlü olan taraf, sözleşmenin kuruluşunda ve vade süresinde dayanak varlığın mülkiyetine sahip olmak zorunda değildir. Bu durum türev piyasalardaki işlem hacminin, dünyada alım- satıma konu olan finansal varlıkların değerinden çok daha fazla olmasına sebep olmuştur (Chambers, s. 7; Ondörtoğlu, s. 19). 43 IOSC, s. 1. 44 IOSC, s. 2. 45 Borsa İstanbul Yönetmelikleri için bkz. https://www.borsaistanbul.com/tr/sayfa/10/mevzuat.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1