Türkiye Barolar Birliği Dergisi 174. Sayı

418 Türev Sözleşmeler Hukuku: Yeni Bir Hukuk Dalı Olabilir mi? Wertpapierhandelsgesetz Section 99 Part 13’te türev işlemlerle ilgili çok önemli bir düzenlemeye yer verilmiştir. Buna göre, türev işlemlere taraflardan en azından birinin ticari olarak türev işlemlerine giren bir teşebbüs olması ya da ticari olarak organize edilmiş ticari faaliyetler gerektiren veya türev işlemlerini satın alan, satan veya aracılık eden ölçekte olması halinde, bu işlemlere karşı Alman Medeni Kanunu (BGB)’nun kumar ve bahise ilişkin 762. madde hükmünde düzenlenen itirazın ileri sürülemeyeceği öngörülmüştür.59 C. Avrupa Birliği Hukuku Avrupa’da türev işlemlerin tarihi Roma döneminde gerçekleştirilen forward benzeri işlemlere kadar uzamaktadır.60 Modern Avrupa’da, türev işlemler 1970 yılında 38 Alman şirketinin hisse senetleri üzerine yazılı opsiyonlarının işlem görmeye başlaması ile Almanya’da başlamıştır.61 Avrupa Birliği’nde türev araçların kullanımının artması sonucu ortaya çıkan düzenleme ihtiyacı neticesinde türev araçlara ve finansal piyasalara ilişkin Birliğin ilk temel düzenlemesi uzun çalışmalar neticesinde 2007 yılında yürürlüğe giren “Finansal Araçlar Piyasalarına İlişkin 2004/39/EC Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi” (Mar59 Alman hukukunda 2002’de yürürlüğe giren Finanzmarktförderungsgesetz düzenlemesiyle yürürlükten kaldırılan BGB Art. 764’e göre bir Differenzgeschafte sözleşmesinde bir malın ya da kıymetli evrakın gelecekte teslimi söz konusu olmalıdır. Ancak bu sözleşmelerde taraflar teslimat yerine nakdi uzlaşma ile oluşan fiyat farkını talep etmektedirler. Bu fark ödemesi, sözleşmenin yapıldığı andaki fiyat ile önceden belirlenen tarihteki piyasa veya borsa fiyatı arasındaki farktan hesaplanmaktadır. 60 Tarihçiler Antik Roma şehirlerinde buğday ve diğer temel gıda maddeleri için forward sözleşmesi benzeri sözleşmelerin yapıldığı pazarların bulunduğunu ortaya çıkarmışlardır (Moles Peter, Derivatives, Edinburgh Business School, Heriot Watt University, 2011, s. I/3). Roma döneminde, başlangıçta türev ürünler hoş karşılanmamaktaydı. Geç Roma Cumhuriyet Dönemi’nin (M.Ö. 147 – 30) askeri ve siyasi lideri Pompey, büyüyen Roma şehri için yiyecek tedarikini güvence altına almak için uzun vadeli bir planlamanın gerekli olduğunu fark etti ve tahıl tüccarlarının vadeli sözleşmeler yapmasına izin verdi (Kummer/Pauletto, s. 3; Ernst Jung Weber, “A Short History of Derivative Security Markets”, The University of Western Australia Discussion Paper 08.10, August 2008, s. 431 – 466, Jung, s. 437). 61 Kırca, s. 25; Cumhur Tütüncübaşı, Türev Araçlar ile İlgili İşlemler ve Bu İşlemlerin Hukuki Niteliği, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Sermaye Piyasası ve Borsa Ana Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006, s. 29.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1