33 TBB Dergisi 2024 (174) Burak TAŞ nilik ilkesi bu duruma cevaz vermemektedir. İBK’ların geçmişe yürümemesi, uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik fayda ilkesine dayanmaktadır.144 Kişilerin lehine veya aleyhine ceza sorumluluğunu belirlemek İBK’ların amacı ve görevi değildir. SONUÇ İçtihatları birleştirme kararı somut olayda uygulanması gereken hukuk kuralının benzer diğer davalarda farklı yorumlanarak uygulanması halinde, yüksek bir mahkeme tarafından bağlayıcı olacak biçimde benzer olaylarda uygulanacak hukuk kuralının belirlenmesi ve tekdüzeliğin sağlanmasına yönelik yargısal faaliyetlerdir. İçtihatları birleştirme kararları ile somut olayda ortaya çıkan uyuşmazlığın giderilmesi amacıyla değil benzer olaylarda olaya uygulanacak hukuk kuralının yorumlanmasında ve belirlenmesinde ülkede içtihat birliğinin sağlanması amaçlanır. Burada, somut olaylarda sübjektif ve olaya özel kararlar değil benzer davalarda uygulama birliğini sağlayabilmek adına objektif ve herkese hitap edecek şekilde genel nitelikte kararlar verilir. Bu kapsamda doktrinde İBK’ların yasama faaliyeti niteliğinde olduğu görüşü doğru değildir. Bu kararların hukuki niteliği en genel ifade ile “yargısal yorum aracı” olarak nitelenebilir. İBK’lar ile uygulamada ilke kararı niteliğine sahip olmaları itibariyle farklı yorumların birleştirilerek yeni bir kural yaratılması faaliyetidir. Nitekim yüksek mahkemelerin bağlayıcı kurallar ihdas etmesi ve bunların uygulanması yoluyla belirlenen hukuk esasları da hukuk kuralı olarak değerlendirilebilir. Nitekim bu kararlar normlar hiyerarşisinin bir parçası olmakla birlikte genel ve olaya özgü soyut düzenleme içermektedir. İBK’ların mahkeme kararı niteliğinde ve kanun gücünde olması ancak yasama işlemi niteliğinde olmaması, bu kararların sui generis nitelikte olduğunun kabul edilmesini gerektirmektedir. İçtihatları birleştirme kararları hukuk düzeninde yeni bir kural yaratmamakla birlikte mevcut kuralın nasıl yorumlanacağını belirtmektedir. Bu ise hukukun asli alanına bir müdahale teşkil etmektedir. 144 Doktrinde Şahin/Öztürk, gerekçesinin belirtmeksizin lehe İBK söz konusu olduğunda geçmişe yürümenin söz konusu olmadığını belirtmiştir. Yazarlara göre ceza muhakemesinin zaman bakımından uygulanma ilkesi İBK’lardaki değişiklikler bakımından da geçerlidir. Bkz. Şahin/Öztürk, s. 43.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1