450 Radyasyonla Çalışan İşçilerin Çalışma Süreleri ve Fazla Çalışma II. RADYASYONLA ÇALIŞMAYA İLİŞKİN ÖNEM ARZ EDEN KAVRAMLAR Radyasyona maruz kalan çalışanlara ilişkin Yönetmeliklerde, özellikle çalışma konumuz olan çalışma süreleri bakımından önem arz eden bazı kavramların tanımlarına yer verilmiştir. Bununla birlikte radyasyonla çalışmaya ilişkin bazı temel kavramların tanımları da bu başlık altında açıklanacaktır. Bu kapsamda “radyasyonla çalışan”, “iyonlaştırıcı radyasyon”, “iyonlaştırıcı radyasyon kaynağı” ile radyasyonla çalışma mevzuatına göre “çalışma süresi” kavramlarının ilgili mevzuatta yer alan tanımları ele alınacaktır. 2023 tarihli “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik”in dördüncü maddesinde, “radyasyonla çalışan”, iyonlaştırıcı radyasyon kaynaklarıyla yürütülen faaliyetlerde görevi gereği halk için belirlenen doz sınırlarının üzerinde ışınlanma olasılığı olan kişi olarak tanımlanmıştır. Bu noktada aklımıza “iyonlaştırıcı radyasyon” ve “iyonlaştırıcı radyasyon kaynağı” ne demek sorusu gelir. Aynı Yönetmelik bu kavramları da dördüncü maddesinde tanımlar. İyonlaştırıcı radyasyon, maddesel ortamdan geçerken onunla etkileşerek iyon çiftleri oluşturabilen X ışını, gama ışını gibi elektromanyetik ışınlarla, kinetik enerjileri olan yüklü parçacıklar, ağır iyonlar ve serbest nötronlar gibi tanecik karakterli ışınımları ifade eder. Bu tanımla bağlantılı olarak iyonlaştırıcı radyasyon kaynağı ise iyonlaştırıcı radyasyon üreten veya yayan cihazlar ile radyoaktif kaynakları olarak tanımlanmıştır. 2022 tarihli “Radyoloji Hizmetleri Yönetmeliği” radyasyonla çalışan, iyonlaştırıcı radyasyon ve iyonlaştırıcı radyasyon kaynağı kavramları için tamamen aynı tanımlara yer vermiştir. 3153 sayılı Kanun ek 1. madde, “çalışma süreleri”nin temel dayanağını oluşturur. Ek 1. maddede, “iyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 35 saattir. Bu süre içerisinde, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilen radyasyon dozu limitleri de ayrıca dikkate alınır. Doz limitlerinin aşılmaması için alınması gereken tedbirler ile aşıldığı takdirde izinle geçirilecek süreler ve alınacak diğer tedbirler Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir” ifadesine yer verilerek, azami çalışma süresi belirlenmiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1