58 Uyuşturucu Ticaretinden Sağlanan Kara Paranın Aklanması Suçunda İspat Yükümlülüğü Türk ceza hukukunda kara paranın aklanması suçunda da ispat yükümlülüğü iddia veya yargılama makamına, diğer ifadeyle Cumhuriyet savcılarına veya hâkim ya da mahkemeye aittir. Kolluk güçleri ve mevzuatla mali durum raporu düzenlemeye yetkili kurumlar ise yapısal ve kurumsal düzenlemeleriyle iddia makamına yardımcı olmakta ve Cumhuriyet savcılarının verdiği talimatları yerine getirmektedir. Ceza yargılaması hukukunda ispat yükü bakımından genel kabul böyle olsa da uygulamada ispat yükümlülüğünün her adli kovuşturmada açıklanan şekilde işlediği ve iddia veya yargılama makamında olduğu söylenemez. AİHM ve Anayasa Mahkemesi’nce (AYM) verilen bazı kararlarda, birtakım ön koşulların bulunması durumunda ispat yükünün hafifletildiği, şüpheli veya sanığa çevrilebildiği durumlar bulunmaktadır.57 Ancak yöntemin uygulanabilmesi için iddia makamının suçu belli delillerle ortaya koyabilmesi, şüpheli veya sanık açısından aksinin ispat edilmesinin mümkün olması ve savunma hakkına kısıtlama getirilmemesi gerekmektedir.58 Bu ifadelerden hareketle ve bir engizisyona sebep olmamak adına, ispat külfetinin değiştirilmesi değil, paylaşılmasının söz konusu olduğunu söyleyebiliriz. Yargı kararları dışında, Türk hukuk sisteminde ispat yükümlülüğünü şüpheli veya sanığa veren bazı düzenlemelerin olduğu da bilinmektedir. Medeni hukuk, vergi hukuku ve iş hukukunda ispat yükünün devredildiği uygulamalar bulunmaktadır. Ceza adalet sistemimizde de uygulanmış veya halen yürürlükte olan, ispat yükünün tersine çevrildiği veya genişletilmiş müsadereye ilişkin örnekler mevcuttur. Uyuşturucu ticareti suçlarında 35 yıl uygulanan genişletilmiş müsadere örneği, 01.03.1926 gün ve 765 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun, 57 Council of Europe, “Convention on Laundering, Search, Seizure and Confiscation of the Proceeds from Crime and on the Financing of Terrorism (CETS No. 198)”, 2021, s. 3. https://rm.coe.int/c198-cop-2021-2prov2-hr-art3-4-en/1680a3019f Erişim Tarihi: 14.06.2024; Anayasa Mahkemesi, 12.12.2014 gün ve Esas:2013/38, Karar: 2014/58. 58 Veli Özer Özbek, “Masumiyet Karinesi ve Ceza Muhakemesi Hukukuna Etki Eden Sonuçları”, Masumiyet Karinesi ve Lekelenmeme Hakkı Sempozyumu, CİGM Yayınları, Ankara 08-09.09.2022, s. 39; Semih Oğuz Aydın, “İspat Yükünü Tersine Çeviren Kanuni Karinelerin Masumiyet Karinesi Bağlamında Değerlendirilmesi”, Adalet Dergisi, S. 69, Ankara 2022, s. 329-330.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1