96 Türk Anayasa Yargısında Sözün Bittiği Yer: Karar Verilmesine Yer Olmadığı (KVYO) Kararı A. “Normun Önceden İptal Edildiği Gerekçesiyle Ortaya Çıkan KVYO” Kararları İptal gerekçesiyle ortaya çıkan KVYO kararını; Anayasa’ya aykırılığı iddia edilen bir kuralın daha önce Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiş olduğu durumlarda, aynı kuralın tekrar Mahkeme’nin önüne gelmesi sonucunda ortaya çıkan karar türü olarak tanımlamak mümkündür. Gerçekten bu gibi durumlarda Anayasa Mahkemesi; sonraki başvuruda tekrar iptal kararı vermek yerine, ilgili kural önceden iptal edilmiş olduğu için aynı konuda yeniden “karar verilmesine yer olmadığına” hükmetmektedir.32 Bilindiği üzere, iptal davasında bir kuralın dava konusu olabilmesi için yürürlükte olması gerekmese de davanın sonuçlanabilmesi için açık veya örtülü olarak yürürlükten kalkmamış olması şarttır. Bu sebeple, Mahkeme’nin daha önce verdiği bir kararda dava konusu kuralı iptal etmiş olması, iptal davasının konusuz kalmasının başlıca nedenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.33 İtiraz yolunda ise bir kuralın başvuru konusu olabilmesi için, iptal davasından farklı olarak öncelikle davada uygulanacak bir kural olması ve böylelikle en azından dava konusu olay veya işlem tarihinde yürürlükte olması gerekmektedir.34 Nitekim başvuru tarihinden önce iptal edilerek veya yürürlükten kaldırılarak davada uygulanacak kural olma niteliğini bu sebeple kaybetmiş normlar hakkında başvurunun konusu bulunmaması nedeniyle reddine karar verilmektedir.35 Başvuru tarihinde davada uygulanacak kural olsa bile, sonrasında bunların Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiş olması halinde ise artık “iptal gerekçesiyle ortaya çıkan KVYO” kararı gündeme gelmekte ve itiraz başvurusunun konusuz kalması sebebiyle söz konusu karar türüne hükmedilmesi gerekmektedir.36 32 Bkz.: E.1963/169, K.1963/113, 15/05/1963; E.1963/298, K.1963/283, 29/11/1963; E.1987/6, K.1987/14, 22/05/1987; E.1987/32, K.1988/14, 01/06/1988; E.2018/96, K.2023/222, 27/12/2023, §§ 352-353. 33 Ülgen, op. cit., s. 127. İptal davası açılması bakımından yürürlük şart olmasa da Resmî Gazete’de yayımın şart olduğu hakkında ayrıca bkz.: E.2014/46, K.2014/38, 21/02/2014. 34 Ibid., s. 278. 35 Her iki yönde bkz.: E.1965/4, K.1965/6, 12/02/1965. İptal yönünden bkz.: E.1966/10, K.1966/22, 28/04/1966. 36 AYM’nin itiraz yolunda “olayla sınırlı” karar verebildiği 1961 Anayasası döneminde dahi bir hükmü birden fazla kez iptal etmekten kaçınması ve KVYO kararı vermesi hakkında bkz.: E.1975/14, K.1975/170, 24/06/1975.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1