105 TBB Dergisi 2024 (175) Ender TÜRK uzun zaman önce kabul etmiş ancak bu yetkiyi kullanmaktan yakın zamana kadar kaçınmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin “yokluk” konusundaki içtihat birikimi esasen 1970’li yılların başına kadar uzanmaktadır.62 1982 Anayasası döneminde ise Mahkeme, başvuru konusu işlemin “yok hükmünde” olduğunu tespit edebileceğini kabul etmiş ve bu konudaki şartları belirlemeye başlamıştır.63 Üstelik bu dönemde azınlıktaki bazı üyeler, çeşitli başvuru konusu kurallar hakkında açıkça “yok hükmünde olduklarının saptanması gerektiği” gerekçesiyle karşı oy kullanmış ve söz konusu yetki bu şekilde kararların “hüküm” kısmına dahi taşınabilmiştir.64 Ancak yakın zamana kadar anayasallık denetimi kapsamında bir işlemin “yok hükmünde” olduğu üyelerin çoğunluğu tarafından benimsenmemiş ve böylesi bir tespit neticesinde nasıl bir hüküm tesis edileceği açıklığa kavuşturulamamıştır. Söz konusu belirsizliği ortadan kaldıran ise Hatay Milletvekili Can Atalay’a ilişkin olarak yaşanan tartışmalı yargı süreci sonunda varılan “yokluk” tespiti ve bunun sonucunda tesis edilen KVYO kararı olmuştur.65 Bu konuda öncelikle şunu vurgulayarak başlamak gerekir ki, Hatay Milletvekili Can Atalay’a ilişkin olarak yaşanan yargılama süreci, ne yazık ki ülkemizde karşılaşılan Anayasa ve hukuk dışı fiili durumlar oluşturma girişimlerinin ne derece ileri gidebileceğine yönelik son yıllardaki en belirgin makro göstergelerden biri olmuştur.66 Söz konusu sürecin makro bir Anayasa ve hukuk dışı fiili durum örneği 62 Bu yönde bkz.: E.1970/40, K.1971/73, 19/10/1971. 63 Uluşahin, op. cit., s. 710. Kararlar için ayrıca bkz.: E.1992/26, K.1992/48, 17/09/1992; E.2007/72, K.2007/68, 05/07/2007; E.2007/99, K.2007/86, 27/11/2007; E.2008/16, K.2008/116, 05/06/2008; E.2014/57, K.2014/81, 10/04/2014, E.2018/42, K.2018/48, 31/05/2018, §§ 6-7; E.2018/77, K.2023/105, 31/05/2023, §§ 177-178. 64 Bkz.: E.1996/4, K.1996/39, 17/10/1996 (Mustafa Bumin Karşı Oyu); E.1996/51, K.1998/17, 13/05/1998 ile E.1998/58, K.1999/19, 27/05/1999 (Yalçın Acargün, Mustafa Bumin, Mustafa Yakupoğlu, Fulya Kantarcıoğlu Karşı Oyları); 65 Bkz.: E.2024/45, K.2024/61, 22/02/2024; E.2024/43, K.2024/65, 22/02/2024. 66 Benzer girişimler halihazırda “anayasasızlaştırma” kavramı altında da incelenebilmektedir. Bu yönde ayrıntılı bilgi için bkz.: Kemal Gözler, “1982 Anayasası Hâlâ Yürürlükte mi? Anayasasızlaştırma Üzerine Bir Deneme (Versiyon 4)”, https://www.anayasa.gen.tr/anayasasizlastirma-v4.pdf (30 Mayıs 2016), Erişim Tarihi: 9.9.2024; İbrahim Kaboğlu, Anayasasızlaştırma ve Demokrasi Umudu, İstanbul: Tekin, 2019; Tolga Şirin, Anayasa’dan Çıkış, İstanbul: İmge, 2023.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1