108 Türk Anayasa Yargısında Sözün Bittiği Yer: Karar Verilmesine Yer Olmadığı (KVYO) Kararı kapsamına giren bir yasama işlemi olarak nitelenmesine olanak bulunmadığı ve dolayısıyla “yok hükmünde” olduğu tespit edilen bu işlemin iptal istemi hakkında da karar verilmesine yer olmadığı yönünde hüküm tesis edilmiştir.81 KVYO kararlarının, şimdiye kadar anlatılageldiği üzere; başvuru konusu işlemin önceden iptal edilmesi, sonradan (doğrudan veya değiştirilerek) ilga edilmesi yahut norm niteliği taşımaması dolayısıyla verildiği yukarıda incelenmiştir. Başka bir deyişle, bu kararlar; iptal veya ret kararlarının aksine, hakkında herhangi bir karar verilmemesi görece sorun yaratmayacak olan “konusuz” kalan başvurular kapsamında ya da en başından herhangi bir başvuruya konu olamayacağı kabul edilen işlemler kapsamında ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla bu işlemlerin hiçbirinde “yokluk” tespitini gerektirecek kadar ağır ve açık bir hukuka aykırılıkla karşı karşıya kalınmadığı belirtilmelidir. İlkinde, işlem halihazırda iptal edilmiş; ikincisinde, ilga edilmiş; üçüncüsünde ise işlemin norm niteliği zaten baştan kabul edilmemiş durumdadır. “Yokluk” halinde ise bambaşka bir hukuk dışılık ve fiili bir durum söz konusudur. Varılmak istenen tartışmayı şu soruda özetlemek mümkündür: Yok hükmünde olduğu tespit edilmiş bir işlemin iptal istemi hakkında aynı zamanda KVYO kararı verilmesi hukuken yerinde bir tercih midir? Kuşkusuz burada çalışmanın kapsamını aşacak olması sebebiyle genel olarak kamu hukukunda yokluk teorisi ile uygulamasının ayrıntılarına girişilemeyecek olsa bile,82 en azından anayasaya aykırılık iddiasına konu bir işlemin yok hükmünde olduğunun tespiti halinde aynı işlemin iptal istemi hakkında KVYO kararı verilmesinin uygun olup olmadığının aydınlatılması için bu ikisi arasındaki ilişkinin biraz daha irdelenmesi faydalı olacaktır. Bu kapsamda ilk olarak belirtmek gerekir ki, başvuru konusu bir işlemin ağır ve açık bir hukuka aykırılık sonucunda yok hükmünde olduğu tespit edildikten sonra, Anayasa Mahkemesi’nce bu işlemin iptal 81 Bkz.: E.2024/45, K.2024/61, 22/02/2024, §§ 23-26; E.2024/43, K.2024/65, 22/02/2024, §§ 23-26. 82 Bu kapsamda idare hukuku açısından özellikle bkz.: Celal Erkut, “İdare Hukukunda Yokluk Teorisi”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, C. 9, Sy. 1-3, 1988, ss. 69-91. Anayasa hukuku açısından ayrıca bkz.: Supra, dn. 60.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1