133 TBB Dergisi 2024 (175) Kemal SARUHAN - Yunus SARUHAN nen çocuğun değerlendirilmesinde içinde bulunduğu sosyal çevrenin de değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Birleşmiş Milletler Çocuk Adalet Sisteminin Uygulanması Hakkında Asgari Standart Kurallarında (Pekin Kuralları) suça sürüklenen çocuğun sosyal ortamının araştırılması yani sosyal inceleme raporlarının hazırlanması gerektiğine vurgu yapılmıştır.1 Ülkemizde de sosyal inceleme raporlarına ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. Ancak sosyal inceleme raporunun hazırlanırken kalıp sorular üzerinden yüzeysel olarak hazırlandığı ve adli süreç içerisinde raporların yeterince dikkate alınmadığı vurgulanmaktadır. 2 3 Suça sürüklenen çocuğun sosyal hayatı, içinde bulunduğu koşullar hakkında yeterli bilgi içermediğinden mahkemede oluşacak kanaati çocuk aleyhine olumsuz etkileyeceği unutulmamalıdır. 12-15 yaş aralığındaki çocuklar açısından alınması zorunlu olan SİR ve hekim raporunun yargılamanın hangi aşamasında alınması konusunda mevzuatımızda açık bir hüküm bulunmamaktadır. Bu yaş grubunda bulunan çocukların fiziksel ve zihinsel gelişim hızları dikkate alındığında raporların en kısa zamanda alınması düzgün bir yargılama yapılabilmesi için elzemdir. Çalışmamızda kusur, kusurluluk ve kusur yeteneği kavramları hukuki ve gelişimsel perspektifinden değerlendirilecek ve 12-15 yaş aralığındaki çocukların kusur yeteneğin tespitinde uygulamada ortaya çıkan sorunlar ve bu sorunlara çözüm olabilecek öneriler ifade edilmiştir. I. KUSUR İLKESİ, KUSURLULUK, KUSUR YETENEĞİ A. Kusur İlkesi Kusur ilkesi, failin işlemiş olduğu fiilden dolayı cezalandırılıp, kınanabildiği durumları ifade etmektedir.4 Bu ilke modern ceza hukukunda, 1 cocukadaletsistemininuygulanmasi.pdf (barobirlik.org.tr) erişim tarihi 06.07.2024 2 Semra Saruç/Derya Kayma Güneş, “Suça Sürüklenen Çocuklar Hakkında Hazırlanan Sosyal İnceleme Raporlarının Mahkeme Kararlarına Etkisi”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 2014, C.25 S.1, 2014, s. 109-132. 3 Zeki Karataş, Çocuk adalet sistemi kapsamında suça sürüklenen çocuklara yönelik uygulamaların nitel analizi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa 2016, s. 180-182. 4 Mahmut Koca/ İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2023, s. 54.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1