153 TBB Dergisi 2024 (175) Kemal SARUHAN - Yunus SARUHAN 88 Özetle fiziksel gelişim ile beyin gelişimi yakından ilişkili olmakla birlikte özellikle karar verme, yargılama, dürtülerini kontrol etme ve planlanma gibi bilişsel işlevlerin tam olarak yerine getirilmesini sağlayacak beyin olgunlaşması fiziksel olgunlaşmadan sonra tamamlanmaktadır89 90 Ergenlik dönemi erken, orta ve geç ergenlik olarak da üçe ayrılmaktadır. Erken ergenlikte soyut düşünmenin ve dolayısıyla ahlaki yargılamanın gelişmeye başladığı kabul edilmektedir. Orta ergenlikte ise soyut düşüncenin geliştiği kabul edilir ancak kendi düşünceleri konusunda ergenin esneklik göstermediği, inançlarına ve düşüncelerine sorgusuz bağlı olduğu bilinmektedir. Yine bu dönemde ergenin kimlik gelişiminin de bir parçası olan ebeveynlerden uzaklaşma ve otonomi kazanma sürecinde arkadaş grubuna bağlılığının arttığı ve arkadaş grubunun yargılarına ve değerlendirmelerine fazla önem verdiği ve düşünmeden hareket etmeye eğilimli olduğu bilinmektedir. Geç ergenlikle birlikte kişiliğin gelişiminin tamamlandığı, ahlaki ve soyut düşünme kapasitesinin erişkin düzeye geldiği varsayılır. 91 Ergenliğe ilişkin bu ayrımların da yaş açısından net sınırı olmamakla birlikte araştırmamıza konu 12-15 yaş çocukların çoğunlukla orta ergenlikte olduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla bir çocuğa nazaran soyut düşünme becerilerinin ve de ahlaki yargılamanın geliştiği ancak bir erişkin düzeyinde bilişsel esnekliğe sahip olmadığı, akran etkisine açık olduğu ve dürtülerini kontrol etmekte zorluk yaşayabildiği unutulmamalıdır. 92 Bu nedenle işlenen suçun niteliği, önceden planlı olup olmaması ve grup halinde olup olmaması önem taşımaktadır. 88 Sara B. Johnson/Robert W. Blum/Jay N. Giedd, “Adolescent Maturity And The Brain: The Promise And Pitfalls Of Neuroscience Research İn Adolescent Health Policy”, The Journal of Adolescent Health, 2009, C.45 S.3, s.216–221.https://doi .org/10 .1016/j. jadohealth .2009 .05 .016 89 Daniel R. Weinberger/Brita Elvevåg/Jay N. Giedd, “The Adolescent Brain”, Washington, DC: National Campaign To Prevent Teen Pregnancy 1, 2005, S.10-12. 90 Sarah-Jayne Blakemore, “Imaging Brain Development: The Adolescent Brain”, Neuroimage, C.61 S.2, 2012, s.397-406. 91 Deborah Christie/ Russell Viner, “Adolescent development” Bmj, 330, no. 7486, 2005, s.301-304. 92 Margo Gardner/Laurence Steinberg, “Peer Influence On Risk Taking, Risk Preference, And Risky Decision Making İn Adolescence And Adulthood: An Experimental Study”, Dev Psychol, 2005, C.41, s.625–35
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1