172 Sit Kavramı ve Bir Alanın Sit Olarak Belirlenmesi (İdare Hukuku Açısından Bir İnceleme) I. SİT KAVRAMI A. Tanım 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’ndaki (KTVKK) tanımına göre sit, “tarih oncesinden gunumuze kadar gelen cesitli medeniyetlerin urunü olup, yasadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri ozelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, kultur varlıklarının yogun olarak bulundugu sosyal yasama konu olmuş veya onemli tarihi hadiselerin cereyan ettigi yerler ve tespiti yapılmış tabiat ozellikleri ile korunması gerekli alanlardır” (m.3/a-8). Sit, ülkemizin taraf olduğu bazı uluslararası sözleşmelerde de tanımlanmıştır. Sit, 1972 tarihli Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesine göre “tarihsel, estetik, etnolojik veya antropolojik bakımlardan istisnai evrensel değeri olan insan ürünü eserler veya doğa ve insanın ortak eserleri ve arkeolojik sitleri kapsayan alanlar” iken (m.1),1 1985 tarihli Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesine göreyse “topografik olarak tanımlanabilecek derecede yeterince belirgin ve mütecanis (homojen) özelliklere sahip, aynı zamanda tarihsel, arkeolojik, sanatsal, bilimsel, sosyal veya teknik bakımlardan dikkate değer, kısmen inşa edilmiş, insan emeği ile doğal değerlerin birleştiği alanlardır” (m. 1). Sitin KTVKK’daki tanımıyla uluslararası sözleşmelerdeki tanımları arasında önemli farklar vardır. KTVKK’da, açıkça sayılmamakla birlikte sit türlerinden yola çıkılarak sit kavramının genel tanımına varılmıştır.2 Bir diğer ifadeyle, burada sit türlerine ilişkin tanımların uç 1 Sözleşmenin kabulünden üç yıl önce UNESCO 1969 Genel Konferansı’nın sonuç bildirgesindeyse sit kavramı “genişliği ve homojenliği ve genellikle sanatsal, estetik ya da etnografik değer ya da tarihi, edebi, efsanevi çağrışımları nedeniyle korunması ve geliştirilmesi zorunlu olan doğa ya da insanın oluşturduğu çevreler” şeklinde tanımlanmıştı. Bkz. UNESCO, Meeting of Experts to Establish an International System fort he Protection of Monuments, Groups of Buildings and Sites of Universal Interest, Final Report, Unesco House, Paris, 21 – 25 July 1969, (UNESCO 1969), http://whc.unesco.org/archive/1969/shc-md-4e.pdf, (E.T.: 20.4.2023), p.11. 2 Bkz. Bilge Umar, Altan Çilingiroğlu, Eski Eserler Hukuku, DEÜHF DSİY, Ankara 1990, s. 46; Sabih Kanadoğlu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Hukuku, 3. baskı, Seçkin, Ankara 2007, s. 54. Ayrıca bkz. Ahmet Gündel, Açıklamalı – İçtihatlı Eski Eserler Hukuku, Seçkin, Ankara 1996, s. 20; Sibel Özel, “5226 sayılı ‘Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” Üzerine Bir Değerlendirme, İÜHFM, İstanbul 2005, C. 63, S. 1-2, (5226 sayılı Kanun Üzerine), s. 117.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1