175 TBB Dergisi 2024 (175) Cengiz Ozan ÖRS 3. Homojenlik Dünya Mirası Sözleşmesi ve KTVKK’nın aksine Avrupa Mimari Mirasının Korunması Sözleşmesi ve EEK tanımlarında sitin homojenlik niteliğinden bahsedilmiştir. Sitin homojen-mütecanis-bağdaşık13 niteliği, onun tüm olarak korunmasında, toplum için değerlendirilmesinde kamu yararının varlığını gösterir.14 Sitler, çevresiyle beraber tümlük oluşturan, ancak çevresiyle korunduğu zaman anlam taşıyan yerlerdir.15 Sitin homojen niteliği, onu oluşturan ev, anıtsal yapı, peyzaj elemanları, avlu duvarları vb. kültürel ve doğal değerlerin alan ölçeğinde dengeli ve eşit dağılmasını gerektirir.16 Bütünlüğün olmaması; yani içerdiği değerlerin belli noktalarda kümelenmesi nedeniyle korunması gerekmeyen alanların bu kümeler arasında yer alması durumunda alanın tümünün sit olarak belirlenmesi doğru olmaz.17 Homojenlik niteliği en çok kentsel sit türünde söz konusudur. C. Sit Türleri KTVKK’da yer verilen ve tanımlanan tek sit türü doğal sittir.18 Bununla beraber, Kanun’un sit tanımının yansıtan sözcüğünden sonra gelen kısmındaki kent = kentsel sit, kent kalıntısı = arkeolojik sit ve o arada kentsel arkeolojik sit,19 tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler = tarihi sit, tabiat özellikleri ile korunması gereken alanlar = doğal siti 13 Bkz. Umar/Çilingiroğlu, s. 47; Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük, sozluk. gov.tr, (E.T.: 20.05.2023). 14 Umar/Çilingiroğlu, s. 47. 15 Mumcu, EEH 1971, s. 63; Umar/Çilingiroğlu, s. 48; Aydın Zevkliler, Taşınmaz Malikinin Yetkileri Açısından İmar Kurallarına Aykırı ve Zarar Verici İnşaat, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet Yüksek Okulu Yayınları No: 2, Ankara 1982, (Zarar Verici İnşaat), s. 369. 16 Emre Madran, “Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Mevzuatının Gelişimi ve Yargısal Denetim”, iç. Mekansal Planlama ve Yargı Denetimi, Der: Melih Ersoy, H. Çağatay Keskinok, Yargı Yayınevi, Ankara 2000, (TKTVK ve Yargısal Denetim), s. 162; Madran/Özgönül, Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması, s. 15. 17 Madran/Özgönül, Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması, s. 15-16. 18 EEK’da ise sit dışında tabii (doğal) sit, arkeolojik sit/ören yeri, tarihi sit türleri de tanımlanmıştı (m.1). 19 Kent ve kent kalıntısı denildiğinden, sit tanımı kentsel arkeolojik siti de içerir. Bkz. Umar/Çilingiroğlu, s. 46.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1