177 TBB Dergisi 2024 (175) Cengiz Ozan ÖRS çevenin içinin doldurularak doğal sit dışındaki sit türlerinin ilk defa Yönetmelik’te adlandırılarak tanımlanması, Kanun’un çizdiği sınırlar içindedir ve normlar hiyerarşisi ilkesine23 uygundur. 1. Doğal Sit KTVKK’daki tanımına göre doğal sit, “jeolojik devirlere ait olup, ender bulunmaları nedeniyle olağanüstü özelliklere sahip ve yer üstünde, yer altında veya su altında bulunan korunması gerekli alanlardır” (m.3-a/13) (Ek: 8/8/2011-KHK-648/41 md).24 KTVKK’da doğal sit sınıflandırması ile ilgili bir düzenleme olmadığı gibi sınıflandırmanın Yönetmelikle yapılacağına ilişkin bir düzenleme başlangıcı da yoktur. Buna karşın düzenleyici işlemlerde doğal sit üç kategoriye ayrılarak sınıflandırılmıştır. Mülkiyet hakkının kullanımını ilgilendirmesine rağmen düzenleyici işlemler ile yapılan bu sınırlayıcı düzenlemelerin normlar hiyerarşisi ilkesi ve Anayasa’nın 13’üncü, 35/2’nci ve 63/2’nci maddeleri ile bağdaşmaması nedeniyle hukuka aykırı olduğunu düşünüyoruz. 23 “‘Normlar hiyerarşisi’ kuramına göre, hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, yönetmelik ve diger düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Normlar hiyerarşisine göre kanundan sonra gelen yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenlemelerin ancak kanundaki düzenlenmenin açıklanması ile ilgili olacağı, bu metinlerde kanun ile yapılan düzenlemeyi genişletici veya daraltıcı mahiyette hükümlere yer verilemeyeceği hukukun genel ilkelerindendir”. Bkz. Dnş. 10. D, T. 09.02.2023, E:2018/3428, K:2023/419. 24 Dünya Mirası Sözleşmesinde ise doğal miras kapsamında fakat tanımlanmaksızın doğal sit terimine yer verilmiştir (m.2). Sözleşmenin kabul edilişinden dört yıl önceki UNESCO 1968 Konferansı sonuç bildirgesindeyse doğal sit, “estetik, pitoresk veya etnografik değerlere ya da tarihi, edebi veya efsanevi bağlantılara sahip doğal bütünlük gösteren geniş ölçekli yerler” olarak tanımlanmıştı. Bkz. UNESCO, Meeting of Experts to Co-Ordinate, With a View to Their International Adoption, Principles and Scientific, Technical and Legal Critera Applicaple to the Protection Of Cultural Property, Monuments ad Sites, Final Report, Unesco House, Paris, 26 February-2 March 1968, (UNESCO 1968), http://whc.unesco.org/archive/1968/ shc-cs-27-8e.pdf, (E.T.: 20.4.2023), p. 10, 21. UNESCO 1969 Konferansında ise, tüm ülkelerin üzerinde uzlaştığı bir kavram olmaması nedeniyle doğal sit terimi kullanılmamıştır. Bkz. UNESCO 1969, p. 29. Doğal sit EEK’da “korunması gerekli tabiat güzellik ve gariplikleri ile tabii ve jeolojik olayların meydana getirdiği güzel görünüşlere, asırlık ağaç ve koruluklar” olarak tanımlanmıştı (m.1).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1