191 TBB Dergisi 2024 (175) Cengiz Ozan ÖRS siz kılabileceğinden, bu alan sınırlarında verilecek yeni gabarilerin bu yapıların boyutlarıyla boy ölçüşmeyecek şekilde olması gerekir.91 Aksi halde, yapıların yoğunluğu, boyutları ve kat yüksekliği tescilli taşınmaz varlığın görkemini geride bırakır.92 Böylece bu alanlar, korunması gerekli varlıkla ilişkili, o varlığı etkileyen ya da ondan etkilenen, varlığın görünümünü koruyan, çevresinde onunla uyumsuz yapılaşmaları önleyici,93 bu yönlerle o varlıklara tabi olması gereken çevre mekanlarıdır.94 Korunma alanı, KTVKK’da “taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının muhafazaları veya tarihi çevre içinde korunmalarında etkinlik taşıyan korunması zorunlu olan alan” olarak tanımlanmıştır (m.3/a5).95 Korunma alanı, karşılaştırmalı hukukta koruyucu alan (protective zone) terimiyle de ifade edilmiştir. Koruyucu alan, “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığını çevreleyerek onu bütünselliğini, örneğin görünürlüğünü, bozucu gelişim ya da etkilere karşı muhafaza eden bir alandır”.96 Dünya Mirası Sözleşmesi Uygulama Rehberinde97 ise tampon bölge (buffer zone) terimi kullanılmıştır (par. 103-107).98 Hangi terimle ifade olunursa olunsun bunlar, taşınmaz varlığın fiziken korun91 Kuban, s. 97, 147. 92 Bu duruma örnek olarak Güvenpark ile ilgili bkz. Arzu Kök, “Kızılay Meydanı ve Güvenpark”, 01.06.2020, https://mugladevrim.com.tr/kose-yazarlari/arzu-kok/ kizilay-meydani-ve-guvenpark, (E.T.: 26.06.2024). 93 Madran/Özgönül, Kültürel ve Doğal Değerlerin Korunması, s. 38. 94 Kuban, s. 97. 95 TKVSTTY’ye göreyse, bir alanın KVKBK’ca taşınmaz kültür varlığının korunma alanı olarak tespit ve tescil edilebilmesi ölçütü olarak, korunması gerekli kültür varlıklarının korunması, görünümlerinin ve çevreleri ile uyumlarının muhafazası için yeterli olacak tescilli veya tescili yapılan taşınmazı silüet, görünüm ve benzeri hususlarda etkileyeceği düşünülen alanlardan olması hususları göz önünde bulundurulur (m.4/1-h). 96 Council of Europe, Guidelines On Cultural Heritage, p.20. 97 31.07.2021 tarihli, WHC.21/01 sayılı Dünya Mirası Sözleşmesi Uygulama Rehberi. 98 “Aday gosterilen varlıgın etkin korunması amacına yonelik olarak, bir tampon bolge, varlıgın korunmasına ilave bir katman olusturmak uzere kullanımı ve gelistirilmesine uygulanan tamamlayıcı yasal ve/veya geleneksel kısıtlamaların oldugu ve aday gosterilen varlıgı cevreleyen bir alandır. Bu alan, aday varlıgın yakın cevresini, onemli manzaraları ve varlıga ve onun korunmasına bir destek olarak fonksiyonel oneme sahip diger alanları veya oznitelikleri kapsamalıdır …” (par. 104).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1