224 Sit Kavramı ve Bir Alanın Sit Olarak Belirlenmesi (İdare Hukuku Açısından Bir İnceleme) giren düzenleyici işlemlerin etkileri ancak birel işlemlerle gerçekleşebilir.243 Bir öznenin önceden düzenlenmiş bir statüye alınması da birel koşul işlemle olur.244 Bu yönüyle sit kararı koşul işleme benzer. Sit kararının düzenleyici işleme benzeyen yönleri bir bütün olarak göz ardı edilemeyeceğinden ki bizce aslında işlemde ağır basan yön de budur, sit kararının birel koşul işlem olduğu görüşüne katılamıyoruz. Bizim de katıldığımız görüşe göre, sit kararı birel koşul işlem yönü de olmakla birlikte düzenleyici işlem yönü ağır basan karma işlemdir.245 Peki sit kararı karma işlemse, aynı zamanda genel karar mıdır? Genel kararın süreli ve uygulanmakla tükenme özelliği göz ardı edilmeyecekse, sürekli ve uygulanmakla tükenmeyen sit kararını genel karar saymamak gerekir.246 Birel işlemlerin aksine düzenleyici işlemler kazanılmış hak yaratmazlar.247 Sit kararları hak yaratıcı nitelikte olmayıp yükümlendirici işlemdirler.248 Düzenleyici işlemler her zaman kaldırılabilir.249 Sit kararları da her zaman değiştirilebilir ya da kaldırılabilir.250 Danıştay, sit kararının genel düzenleyici işlem olduğu görüşündedir.251 243 Özyörük, s. 35-36; Özay, Günışığında Yönetim, s. 433-434. 244 Onar, s. 340; Derbil, s. 25; Özyörük, s. 36. 245 Sancakdar/Yağcı/Taşyıldız/Çırak, s. 688. Gözler’e göre de sit kararı ne birel ne de düzenleyici nitelikte olan bir ara işlemdir. Bkz. Gözler, İdare Hukuku Cilt I, s. 774. İçeriğinde hem genel hem de birel nitelikler barındıran işlemleri Özay karma işlemler, Gözler ise ara işlemler olarak adlandırmıştır. Bkz. Özay, Günışığında Yönetim, s. 423; Gözler, İdare Hukuku Cilt I, s. 773. Karmaşık tasarruf hk. Ayrıca bkz. Derbil, s. 28. 246 Aksi yönde bkz. Hayrettin Yıldız, Sırrı Düğer, “Genel Kararların Hukuki Rejimi”, TAAD, Ankara 2020, S.42, s. 31, 34. Bir başka koruma alanı statüsü olan su koruma alanları tayin ve tespitinin de genel karar olduğu ifade edilmektedir. Bkz. Akyılmaz/Sezginer/Kaya, s. 406. 247 Turgut Tan, İdari İşlemin Geri Alınması, Aristo, İstanbul 2020, (Geri Alma), s. 9495; Gözler, İdare Hukuku I, s. 771. 248 Sancakdar/Yağcı/Taşyıldız/Çırak, s. 689. 249 Tan, Geri Alma, s. 61. 250 Bir alan sit olarak belirlenirken sit bütünlüğü bakımından bazı parseller sit sınırlarına alınması gerekirken alınmamış ya da bazı parseller sit sınırları içerisinde olmaması gerekirken sit sınırı içine alınmış olabilir. Yahut örneğin doğal sit ile arkeolojik sitlerde sınırları geniş bir alan sit olarak belirlenirken alandaki bazı yerlerin derece/kategorileri yanlış belirlenmiş olabilir. Yargısal iptal yanında sit kararı almaya yetkili makam da her zaman yeniden değerlendirme (irdeleme) sonucu sınırlarda ya da derecelerde değişikliğe giderek bazı parseller yönünden sit kararını kaldırabilir ya da sit sınırını genişletebilir. 251 Bu görüşe dolaylı ve örtülü olarak ulaşıyoruz: “… koruma kurulunun parsel ölçeğinde aldığı kararlarla daha büyük alanları kapsayan düzenleyici nitelikteki
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1