235 TBB Dergisi 2024 (175) Cengiz Ozan ÖRS koruma ve kullanma arasındaki rasyonel ve bilimsel dengenin sağlanması, başka bir deyişle bu özel kamu yararı ile mülkiyet hakkı arasındaki adil dengenin300 gözetilmesi gerekir. Anayasası’nın “Tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunması” kenar başlıklı 63’üncü maddesine göre, “Devlet, tarih, kültür ve tabiat varlıklarının ve değerlerinin korunmasını sağlar, bu amaçla destekleyici ve teşvik edici tedbirleri alır (f. 1). Bu varlıklar ve değerlerden özel mülkiyet konusu olanlara getirilecek sınırlamalar ve bu nedenle hak sahiplerine yapılacak yardımlar ve tanınacak muafiyetler kanunla düzenlenir (f. 2)”. Anayasanın bu hükmü kültürel ve doğal varlıklarının korunmasında İdare’nin kamu hizmeti, kolluk, destekleme ve özendirme faaliyetlerine içerir.301 Buradaki kolluk, kültür ve doğa varlıklarının korunmasına ilişkin özel idari kolluktur.302 KTVKK’nın oluşturduğu özel kolluk sisteminde izin rejimi benimsenmiş (m.9, 57) olup inşai ve fiziki müdahaleler, koruma kurullarının; bazı sınırlı durumlardaysa (m.57/7,9) KUDEB izin ve denetiminde yapılmaktadır. Özet olarak sit kararı, devam eden inşaatlar ve yeni yapılaşmaların hukuki rejimini doğrudan etkiler. b. Devam eden inşaatlar ve kazanılmış hak Sit kararının ilanından önce başlayan fakat devam eden inşaatların durumu KTVKK’da düzenlenmiştir: “Koruma bölge kurulunca sit alanı olarak ilan edilen yerlerde; bu kararın ilanından önce imar mevzuatına ve onanlı imar plânlarına uygun olarak alınmış yapı ruhsatı ve eklerine göre subasman seviyesi303 tamamlanmış yapıların inşasına 300 Anayasa Mahkemesinin 2863 sayılı Kanun ile ilgili vermiş olduğu iptal kararında belirttiği üzere, “mülkiyet hakkına getirilen sınırlamalarda meşru bir amaca dayanılsa ve kamusal yarar gözetilse bile kamusal yarar ile malikin bireysel yararı arasında makul bir dengenin gözetilmesi gerektiği açıktır”. Bkz. AYM, T. 3.7.2014, E: 2014/50, K: 2014/124, R.G.: 12.12.2014-29203. 301 Celal Erkut, ‘Kulturel Mirasın Korunması Hukuku’ iç. Prof. Dr. Yıldızhan Yayla’ya Armagan (Galatasaray Universitesi Yayınları, Armagan Serisi No:4, 2003), (Kültürel Miras), s. 285. 302 Yıldızhan Yayla, İdare Hukuku, 2. basım, Beta, İstanbul 2010, (İdare Hukuku), s. 44; İsmet Giritli, Pertev Bilgen, Tayfun Akgüner, Kahraman Berk, İdare Hukuku, Güncellenmiş 6. basım, DER Yayınları, İstanbul 2013, s. 1152; Kemal Gözler, İdare Hukuku Cilt II, 3. baskı, Ekin, Bursa 2019, (İdare Hukuku Cilt II), s. 499. 303 Subasman, üst temel, oturmalık, yapı eteği anlamlarına gelir. Bkz. https://www. yapipedia.com/son-eklenenler/su-basman-nedir, (E.T.: 24.06.2024).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1