14 Geçmişten Günümüze Ölüm Cezası, İnfaz Yöntemleri ve Ölüm Koridoru Olgusu cezası hemen her dönem çıkarılan Kanunnamelerle düzenlenerek kısmen de olsa keyfiliğin önlenmesi hedeflenmişse de padişahın ve diğer yüksek mevkilerdeki kişilerin hiçbir sınırlama olmadan keyfiyetle ölüm cezasına hükmettiği bilinen pek çok örnek vardır.50 Ölüm cezasına hükmetme yetkisi ise, padişahın yanı sıra, vezir-i azama, kaptan-ı deryaya, kaymakam-ı Rihab-ı Humanyun’a sefer halindeki görevli vezirlerine verilmiştir.51 Osmanlı döneminde ölüm cezasına çarptırılan pek çok suç vardı. Bunlar genellikle, devlet yetkililerini öldürmek, padişahın hayatına karşı suikast düzenlemek, padişahın hayatını tehlikeye atmak, eşkiyalık ve yol kesicilik yapmak, kalpazanlık, casusluk, bir başkasının kadınını zorla kaçırmak, zina, hırsızlık, öldürme ve yaralama gibi eylemlerdi.52 Osmanlı’da bazı suçların neticesinde ölüm cezası sadece gayrimüslimlere verildiği de bilinmektedir. Bu uygulama, Roma’da ölüm cezasının sosyal sınıflara göre değişkenlik göstermesine benzemektedir. Bu tür eyleme örnek olarak, sarayın önünde türkü söylemek, karaborsacılık yapmak, belirlenen fiyatın üstünde mal satmak gösteri50 Yüksel, Osmanlı Cellatları, s. 79. 51 Yüksel, Osmanlı Cellatları, s. 79. 52 Mehmet Koç, “Osmanlı’da Ölüm Cezası Verilen Zina, Hırsızlık, Öldürme ve Yaralama Suçları”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S. 33, (2019), 261-287. Yüksel, Osmanlı Cellatları, s. 79; İmran Tekeli, “Yabancı Seyyahların Gözüyle Osmanlı Toplumunda Suç ve Ceza”, Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi, S. 8, C. 4, (2017), 183-202. Elbette ölüm cezasına çarptırılan suçlar imparatorluğun her döneminde bunlarda sınırlı değildi. Örneğin, Osmanlı hukuka göre, rüşvet suçlarına verilen ceza tamir cezası olmasına rağmen, kadıların bu konudaki takdir yetkisinden dolayı bu suçu işleyen kişiye sopa veya sürgün cezası verilebileceği gibi devletin geleceğini tehlikeye düşürdüğü için ölüm cezası ölüm cezası dahi verilebilmekteydi. Örneğin, Anadolu’nun sahil kesimlerinde yetişen tahılın birçok hile ve rüşvetle yabancı gemilere satılması olayı İstanbul halkını rahatsız etmiş ve rüşvet yoluyla bu tahılları satan kişiler tespit edilerek idam edilmiştir. Osmanlı’da çok uzun yıllar uygulanan ve kardeş katli olarak bilinen, nizam-ı alem için kardeş katli, padişahın saltanatının tehlikeye girmemesi için diğer kardeşlerini öldürtmesi ise bir başka örnektir. Eksik gramajlı ekmek satan fırıncılar, fuhuş yapmak, müslüman olmayanların camiye izinsiz girmesi de dönem dönem ölüm cezasına çarptırılmıştır. Bkz. Neslihan Fulin, “Osmanlı’da Rüşvet ve Cezası”, Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi, S. 1, C. 1, (2019), 26-35, s. 32; Yüksel, Osmanlı Cellatları, s. 79. Ayrıca Osmanlı’da hırsızlık suçu ve cezası hakkında detaylı bilgi için bkz. Yasemin Baba, “Klasik Dönem Osmanlı Hukukunda Hırsızlık Suçunun Hüküm ve Sonuçları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, S. 1, C. LXXI, (2013), 79-106.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1