15 TBB Dergisi 2024 (175) Özde DEREBOYLULAR BAYRAKTAR lebilir.53 Bunlar yanında Osmanlı’da ölüm cezası verilen birtakım sıra dışı suçlar da vardı. Bunlardan başlıcası, yangın çıkarmaktı. Yangın çıkarmak Osmanlı’da büyük bir cürümdü. Bunun nedeni, evlerin ahşaptan yapılıyor olması nedeniyle yangın meselesinin ciddiye alınması gerekliliğindendi. Öte yandan, kalpazanlık suçu da Osmanlı’da tolere edilmeyen suçlardandı. Kalpazanların ölüm cezasına çarptırılmasına ilişkin emredici hüküm bizzat Fatih Sultan Mehmet’in kanunnamelerinde bulunmaktaydı.54 Osmanlı’da ölüm cezasına çarptırılan bir başka cürüm ise tütün ve içki içmekti. Dördüncü Murad döneminde bu kişilere siyaseten katl cezası verilmesinin başka dönemlerde örneği yok denecek kadar az olduğu bilinmektedir.55 Çölde susuzluk çekileceğinin söylenti olarak yayılması ve geceleyin fenersiz dolaşmak da dönem dönem ölüm cezasına çarptırılmıştır.56 Osmanlı’da ölüm cezaları genellikle iple boğarak (salb) gerçekleşmekteydi.57 Bunun yanında daha nadir kullanılan yöntemler olan kafa kesme58, denize atma, genellikle müslüman öldüren gayrimüslimlere 53 Yüksel, Osmanlı Cellatları, s. 79. 54 “Ve mezkûr kulum her kimde gümiş sezer ise, araya, bulunduğundan sonra baturmayub alub darbhâneme göndere ve dahi teftiş ede. Her kanda kalbazan bulunursa, ol yerün kadısı ve subaşısı katına iledüp anlar dahi teftîş edüb göreler. Şer’ ile kalbazanlığı sâbit olursa hükm edeler, mezkûr kulum boğazından asub rızkını beğlik ede, kimesne mâni olmaya.” Bkz. Independent Türkçe, Kadim Mısır’dan Osmanlı’ya İdam Cezasının Kısa Tarihi, (2021), https://www.indyturk.com/ node/438911/haber/kadim-m%C4%B1s%C4%B1rdan-osmanl%C4%B1ya-idamcezas%C4%B1n%C4%B1n-k%C4%B1sa-tarihi, (E.T. 13. 4. 2024). 55 İndependent Türkçe, Kadim Mısır’dan Osmanlı’ya İdam Cezası. 56 Yüksel, Osmanlı Cellatları, s. 79. 57 Kirişle boğma cezasının ise sadece soylu kişilere uygulandığı bilinmektedir. Osmanlı soyluları ve eski Bizans soyluları yalnızca bu yöntemle infaz edilirdi. Schweigger, eski Bizans hanedanından soylu bir Rum’un infazını şöyle anlatır: “Deniz gümrüklerini toplayan bu kisi aynı zamanda saraya kürk ve degerli astarlık malzeme de temin etmekteydi. Eflak ve Moldovya’da çıkan bir isyandan sorumlu tutulmustur. Infazdan sonra ölenin bütün tasınır ve tasınmaz mallarını Kılıç Ali Pasa açık artırma ile satmıstır. Bu adamın 1578’de bogdurulması, hamisi olan veziriazama gözdagı verme istegi olarak degerlendirilmistir” Bkz. Tekeli, Yabancı Seyyahların Gözüyle Osmanlı Toplumunda Suç ve Ceza, s. 191. 58 Seyahatnamelerde, kendisine verilen görevi layığıyla yerine getirmeyen paşaların ve diğer üst düzey devlet yetkililerinin, açıklanmaması gereken devlet sırlarını ifşa edenlerin, hapishanelerden mahkumlarını kaçısını engellemeyen görevlilerin ve kimi zaman da mürtetlerin kafasının kesilerek infaz edildiğini belirtilir. Tavernier seyahatnamesinde, İran seferinde padişah IV. Murad’ın Kandiye Savaşı için
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1