262 Evlilik Birliğini Temsil Yetkisinin Gaiplikle Sona Ermesi ve Sonuçları İsviçre Medeni Kanun’u m. 35 hükmünde; “gaiplik halinin hâkim kararı ile kişiliği sona erdirdiği” düzenlenmektedir. Kanun koyucu ölüm tehlikesi içinde kaybolma koşulunu kişinin “büyük ölüm tehlikesi” şeklinde kaybolması olarak ifade etmiştir. Büyük ölüm tehlikesinin mutlaka geri dönülemeyecek bir doğa olayı, örneğin, deprem veya sel gibi olmasının zorunlu olmadığı, bir gezintiye çıkıp geri dönmemenin de bu kapsamda değerlendirilebileceği kabul edilmektedir.47 İsviçre Medeni Kanunu m. 36/1 hükmüne göre “Gaiplik kararı talebinde bulunulabilmesi için ‘ölüm tehlikesinin üzerinden en az bir yıllık sürenin geçmiş olması” gerekmektedir. Uzun süreden beri haber alınamama halinde ise, “son haber tarihinin üzerinden en az beş yılın geçme şartı” aranmaktadır. Hükmün devamında kaybolan bir kişi hakkında gaiplik kararı verilebilmesi için ilan şartının gerçekleşmesi gerektiği belirtilmiş olup; “iki ilan arasındaki sürenin ise en az bir yıl olması” gerektiği belirtilmiştir. İsviçre Medeni Kanunu m.38/2 hükmünde; “Gaiplik kararının, ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya kaybolan kişiden son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğuracağı” belirtilmiştir. Aynı hükmün üçüncü fıkrasında ise evliliğin, gaiplik kararının kesinleşmesi ile sona ereceğine dair hüküm düzenleme altına alınmıştır.48 Gaiplik müessesesi, 1896 tarihli Alman Medenî Kanunu’nun 13 ile 20’nci paragrafları arasında düzenlenmiştir.49 Ulaşım ve kitle haberleşme araçlarındaki hızlı gelişim nedeniyle BGB §13-20 hükümleri yetersiz kalmış ve yenilik ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, 4.7.1939 tarihli Gaiplik, Ölümün Bildirilmesi ve Ölüm Zamanının Saptanmasına İlişkin Kanunla (Verschollenheitsgesetz) Alman Medeni Kanunu’nun 13 ile 20’nci paragrafları yürürlükten kaldırılmış ve yerine bu Kanun yürürlüğe girmiştir.50 Gaiplik, Ölümün Bildirilmesi ve Ölüm Zamanının Saptanmasına İlişkin Kanun, gaiplik nedenlerini genel ve özel gaiplik nedenleri olmak üzere iki farklı halde düzenlenmiş olup, genel gaiplik nedenine dayanarak ölüm kararı alınabilmesi için, kişiden en az on yıldan beri 47 Eda Şahin, “Gaipliğin Miras Hukuku Bakımından Hüküm ve Sonuçları”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2019, S.144, s.253; Elvan Akdoğaner Aslan, Gaiplik Kararının Türk Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, Ankara, 2023, s. 14. 48 Şahin, s.249; Akdoğaner Aslan, s. 14. 49 Tokat, s. 7. 50 Tokat, s. 7; Şahin, s. 251.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1