272 Evlilik Birliğini Temsil Yetkisinin Gaiplikle Sona Ermesi ve Sonuçları dece bedel borcunun belirli bir vadeye bağlandığı işlemler olarak kabul edilmektedir.73 Eşler evlilik birliği devam ederken, üçüncü kişilerle yaptığı hukuki işlemlerde, işlemin bedel borcunu işlem esnasında ödemiş olabileceği gibi, bedel borcunun bir banka ya da finans kurumu aracılığıyla ödenmesi ya da bedel borcunun ödenmesi için farklı ödeme araçlarının kullanılması söz konusu olabilecektir. Bedel borcunun işlem sırasında hemen peşin ödenmesiyle kısım kısım ödenmesi evlilik birliğinin temsilinde her iki eşin birden müteselsil sorumluluğuna sebep olabileceğinden, bedel borcunun ödenme şeklinin gaiplik kararı alınıncaya kadar gerçekleşen hukuki işlemlerin geçerliliğini nasıl etkileyeceği sorunu karşımıza çıkacaktır. Mal bedelinin ödenmesinden önce malın teslim edildiği sözleşmeler uygulamada ön ödemeli satışlar ya da veresiye satışlar olarak nitelendirilmektedir.74 Eşlerden birinin, ailenin sürekli ihtiyaçları kapsamında, üçüncü kişiyle veresiye işlem yapması ve üçüncü kişinin bu hukuki işlemin, ailenin sürekli ihtiyaçları kapsamında yaptığının bilinmesi durumunda, TMK m. 188 hükmü uyarınca eşlerin bu veresiye işlem sebebiyle müteselsil sorumluluğunun olacağı kabul edilmiştir. Ancak günümüzde yeni teknoloji ve pazarlama yöntemlerinin var olduğu mesafeli satışlar ya da iş yeri dışında kurulan sözleşmeler gibi hukuki işlemlerde satıcının veya sağlayıcının bu hukuki işlemin hangi amaçla yapıldığını bilmesi pek de mümkün olmayacaktır. Örneğin, aile ihtiyaçları kapsamında ailenin durumuna göre, sürekli ihtiyaçlardan sayılan bir küçük elektrikli mutfak aletinin ön ödemeli olarak alınması halinde,75 TMK m. 188 hükmüne göre diğer eşin müteselsil sorumluluğu olacak ancak değeri yüksek olan bir arabanın ön ödemeli olarak alınması halinde ise eşlerin müteselsil sorumluluğu söz konusu olmayacaktır. Bu sebeple eşi kayıp olan eş, bedeli yüksek bir ürünü ön ödemeli olarak satın almak istiyorsa hâkimden eşi hakkında henüz gaiplik kararı verilmediği için TMK m. 197 hükmüne göre müdahale talep edecektir. Bu durumda objektif bir değerlendirme yapılması ve veresiye satışın aile ihtiyaçları kapsamında olup olmadığının de73 Havutçu, s.84; Şebnem Akipek, Tüketici Kredisi, Ankara, 1999, s.7 vd. 74 Murat Aydoğdu/ Nalan Tuncer, Tüketici Hukuku Özet Kitap, Ankara 2023, s. 333. 75 Havutçu, s. 86-87.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1