319 TBB Dergisi 2024 (175) Emre CUMALIOĞLU - Yasemin KALKANCI - Sena ÖBEK Bunlardan başka TBK’ya göre takas için her iki alacağın muaccel olması gerekir (TBK m. 139/I ayrıca bkz. 188/II).56 Ancak öğretide ve yargı kararlarında kabul edildiği gibi yalnızca takas beyanında bulunanın alacağının muaccel olması yeterli olmalıdır.57 Bu nedenle Yargıtay’ın avukatın para üzerinde “hapis hakkı”nı kullanabilmesi için ücret alacağının muaccel olması gerektiğine ilişkin uygulamasında korunan taraf olan müvekkilin bu menfaati takasta da korunmaya devam edecektir. Takas uygulanacak olursa, aşağıda açıklayacağımız Yargıtay kararlarında hapis hakkının koşulu olarak kabul edilen müvekkili hesaplaşmaya davete gerek olmayacaktır. Aslında olması gereken de budur, taraflar arasındaki hesaplaşma teknik adıyla sözleşmeden doğan borçların tasfiyesini amaçlayan bir ibra sözleşmesidir. Bu sözleşmenin sonraki aşamada gerçekleştirilmesi doğası icabıdır. Ayrıca burada, Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu’nun (TBBDK) nafaka alacağı üzerinde hapis hakkı kullanılırken diğer tahsilatlara kıyasla daha özenli davranılması gerektiğini kabul ettiği karara değinmek isteriz.58 Kanımızca, nafaka alacaklarının haczi mümkün olmadığından59 daha özenli davranılması gerektiği vurgulansa dahi 56 İflas halinde, alacaklılar bakımından TBK m. 142’de, özel hüküm kabul edilmiştir (bkz. İİK m. 195/I). Borçlunun iflası halinde alacaklılar, muaccel olmasalar bile, alacaklarını, müflise olan borçları ile takas edebilirler. 57 Tekinay/Akman/Burcuoğlu/Altop, s. 1017; Tercier/Pichonnaz/Develioğlu, s. 475, 476; Yrg. 11. HD 13.11.2012 E. 2011/12054 K. 2012/18025 (https://kazanci. com/. ET 01.05.2018). 58 TBB Disiplin Kurulu 21.06.2013 E. 2012/891 K. 2013/541. TBB Disiplin Kurulu kararları uyarınca nafaka alacaklarında, hapis hakkının alınacak vekâlet ücreti ile orantılı kullanması kuralına özellikle dikkat edilmelidir. Müvekkilin nafaka gelirine muhtaç olduğu asla göz ardı edilmemelidir. TBB Disiplin Kurulu 02.12.2011 E. 2011/140 K. 2011/258 (nak. Atilla Özen, Avukatlık Sözleşmesi, Seçkin, Ankara 2001, s. 99-103). 59 “...Niteliği itibari ile nafaka kişinin yaşamını sürdürmek için öncelikli ve zaruri olarak hükmedilen bir para olup, nafaka alacaklısının her ay hükmedilen nafakayı talep etmeyip birikmiş nafakayı tahsil etmesi bu paranın “alelade alacak niteliğine” dönüşmesi anlamım kazandırmaz. Çünkü, nafaka alacaklısı istediği an, hükmedilen nafakayı alma olanağına sahip olmalıdır. O halde, mahkemece birikmiş nafaka alacaklarının da haczi mümkün olmadığından şikâyetin kabulü ile haczin kaldırılmasına karar verilmesi gerekirken, şikâyetin reddi yönünden hüküm tesisi isabetsizdir.” Yrg. 12. HD 15.01.2019 E. 2018/4928 K. 2019/242 (https://mevzuat. sinerjias.com.tr/. ET 02.07.2024). Kısmen haczi mümkün olan mal ve hakları düzenleyen İİK m. 83 maddesine göre, ilama dayalı olmayan nafakalar, borçlu ve ailesinin geçinmesi için gerekli olan miktar kesildikten sonra haczedilebilir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1