320 Avukatın Hapis Hakkına İlişkin Yargıtay Kararlarının Eleştirisi para alacağı niteliğinde olan bu alacak üzerinde hapis hakkı kullanılabileceğini kabul eden bu yaklaşım hatalıdır. Takas hakkına ilişkin TBK m. 144/I/b.3’te de nafaka ve işçi ücreti gibi alacaklar, borçlunun ve ailesinin bakımı için zorunlu olan alacaklar olarak ifade edilmiştir. Bu alacaklar, öncelikle nitelikleri gereği ve sonrasında hem haciz yasağı hem TMK m. 951/II nedeniyle hapis hakkına konu olamaz. Ancak takasa ilişkin TBK m. 144/I/b.3 müvekkile daha geniş bir koruma sağlamaktadır. Nitekim bu bent kapsamına ömür boyu gelir sözleşmesinden doğan gelir alacağı, (tazminata dönüştüğünde para alacağı olacak) ölünceye kadar bakım sözleşmesinde bakım alacaklısının hakkı, bedensel zarara uğrayanın tazminat alacağı, ölüm halinde destekten yoksun kalanın alacağının dahil olduğu kabul edilir.60 Para üzerinde hapis hakkı kullanılamayacağına ilişkin görüşümüze karşı bankaların mevduat üzerindeki hapis hakkı gösterilebilir. Gerçekten 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun61 61. maddesinde mevduat sahiplerinin mevduatlarını geri alma haklarının sınırları arasında TMK’nın rehinlere ve hapis hakkına ilişkin hükümleri sayılmış aynı sınırlar içinde takas da belirtilmiştir. Ancak öğretide Topaloğlu haklı olarak; mevduattaki paranın mülkiyeti bankaya geçeceği ve bankanın aynen değil mislen iade borcu olacağı için bankanın mevduattaki para üzerinde hapis hakkı kullanamayacağını ifade etmiştir62. Taşkın’a göreyse; andığımız maddede bankaya mevduat üzerinde tanınan hapis hakkının, mevduat sözleşmesinin niteliği ne olursa olsun,63 TMK’daki hapis hakkı olarak değerlendirilmesi mümkün değildir64. Ayrıca banka ile mudi arasındaki güven ilişkisi nedeniyle, bankanın mevduat üzerinde hapis hakkı kullanması TMK m. 951/II’ye aykırı olacaktır65. 60 Merve Yılmaz, “Türk Borçlar Kanununda Takas”, Adalet Dergisi, 2011, S. 40, s. 140. 61 RG 01.11.2005 S. 25983 (Mükerrer). 62 Mustafa Topaloğlu “Banka Mevduatı Üzerinde Takas ve Hapis Hakkı”, Adana Barosu Bülteni, Y. 4, S. 11, (Mart-Nisan) 2004, s. 2. 63 Mevduatın, tüketim ödüncü ve usulsüz tevdi, karma sözleşme görüşleri ve Roma Hukukundaki nitelemeler hakkında bkz. Muzaffer Karaaslan, Roma Hukukunda Bankacılık Faaliyetleri Kapsamında Düzensiz Vedia (Depositum Irregulare), Onikilevha, İstanbul 2023, s.172-174. 64 Zeynep Damla Taşkın, Mevduat Rehni Özelinde Alacak Rehni, Oniki Levha, İstanbul 2023, s. 58. Taşkın’a göre bankanın mevduat üzerindeki hakkı alacak rehni niteliğindedir (Taşkın, s. 64). 65 Topaloğlu, s. 2.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1