323 TBB Dergisi 2024 (175) Emre CUMALIOĞLU - Yasemin KALKANCI - Sena ÖBEK ücret alacağı o kısım için muaccel olur ve “hapis hakkı” ancak orantılı olarak kullanılabilir. Ancak Yargıtay’ın vermiş olduğu bazı kararlarda; “hapis hakkı”nın orantılı kullanımından anlaşılanın, alacak miktarının aşılmayacak şekilde kullanımı olduğu ortaya çıkmaktadır72. Bize göre; avukatın tahsil edilen paradan masraf alacağını ve avukatlık ücret alacağını alması halinde “hapis hakkı” kullanımından değil, takastan söz etmek gerekir. Aslında takas hakkı kabul edildiğinde yukarıdaki açıklamalara gerek olmayacaktır, çünkü avukatın alacağının borcu ile türdeş olması yeterli sayılacak ve alacakların aynı hukuki ilişkiden kaynaklanması zorunlu olmayacaktır. Ayrıca kısmi tahsilatta avukatlık ücreti o tahsilat miktarı üzerinden hesaplanacak ve hesaplanan miktar kadarıyla muaccel hale gelen ücret alacağı ve varsa masraf alacağı takasa konu olabileceği için ücret alacağı bakımından orantı kendiliğinden sağlanacaktır. Örneğin,73 avukat ile müvekkilin 200 bin TL alacak için icra takibi yapılması için anlaştıklarını ve ücret sözleşmesi yapmadıklarını varsayalım (ücret sözleşmesi yapılmış ve muacceliyet anı da belirlenmişse aşağıda belirttiğimiz esaslar sözleşmedeki hükümlere göre uygulanacaktır). Borçlu icra dosyasına bir miktar para yatırmış vergi ve harçlardan sonra dosyada 50 bin TL kalmışsa, avukatın o an için muaccel ücret alacağı (Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne -AAÜT- göre 50 bin TL’nin yüzde 16’sı olan) 8 bin TL’dir. Bu durumda avukat takas hakkını kullanarak 42 bin TL’yi müvekkile göndermelidir. Aynı örneğe Av. K. ve TBB Meslek Kurallarındaki orantıyı uygulayacak olursak toplam alacağın ¼’ü (50 bin/200 bin) tahsil 72 “...Hapis hakkı kullanan veya kullanacak olan avukatın, müvekkilinin hesabına tahsil ettiği alacaklarını derhal gecikmeksizin iş sahibine söylemesi yahut bildirmesi, akabinde yapılacak hesaplamadan sonra alacağı vekâlet ücret ve gider oranında hapis hakkını kullanması gerekmektedir.” Yrg 13. HD 24.05.2017 E. 2015/19231 K. 2017/6255 (https://karararama.yargitay.gov.tr/. ET 02.07.2024); “...Bu durumda 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 166/1. maddesi ve yerleşik dairemiz içtihatları gözetildiğinde, hapis hakkının hukuki tanımından öncelikle vekilin ahzu kabza yetkili olması, sadece vekalet ücreti alacakları ve yapılan giderler oranında hapis hakkını kullanması ve avukatın müvekkili nam ve hesabına tahsil etmiş olduğu alacak ve değerlerden, ücret ve masraf alacağından fazla bir miktarını “hapis hakkı” adı altında elinde tutmaması gerektiği anlaşılmakta...” Yrg. 3. HD 16.01.2023 E. 2022/8187 K. 2023/1 (https://www.kazanci.com/. ET 10.06.2024). 73 Bu örneğin iyi anlaşılabilmesi için aşağıdaki başlıkta ücret ve masraf alacaklarının muacceliyeti konuları okunmalıdır (bkz. aş. II-B-4 “3.Alacağın Muaccel Olması”).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1