33 TBB Dergisi 2024 (175) Özde DEREBOYLULAR BAYRAKTAR hapis cezasının sert ve insanlık dışı koşullarıdır. İkincisi, bu koşullar altında geçen sürenin uzunluğu ve üçüncüsü ise, ölüm cezasıyla ilişkili psikolojik yansımalardır.129 Hapis cezasının sert ve insanlık dışı koşullarında karşımıza çıkan en önemli husus, hücre hapsi yani tecrittir. (solitary confinement). Hücre Hapsinin Kullanımı ve Etkilerine İlişkin İstanbul Bildirisi (The İstanbul Statement on the Use and Effects of Solitary Confinement) tecriti: “bireyin günün 22 ile 24 saati boyunca hücresinde fiziksel olarak tecrit edilmesi” şekilde tanımlamaktadır.130 Tecrit uygulaması, sadece Amerika’da ve ölüm cezası mahkumlarına uygulanan bir şey değildir ve hükümlü üzerindeki olumsuz etkileri üzerinde pek çok çalışma vardır. Yapılan pek çok çalışma, hücre hapsi dışı koşullardaki hapis cezasıyla karşılaştırıldığında hücre hapsinin, psikotik olmayan psikiyatrik hastalıkların gelişimi açısından önemli bir risk faktörü olduğunu ortaya koymaktadır. Bu uygulamanın olumsuz etkileri bu çalışmanın kapsamını aşar nitelikte olduğundan konu üzerinde daha fazla açıklama yapılmayacak ve ölüm koridoru travmasına neden olabilecek diğer etkenler hakkında açıklamalarla devam edilecektir. Ölüm koridoru ve bunun sonucunda ortaya çıkan travma, tek başına hücre koşullarından kaynaklanmaz; diğer pek çok etkenin de bir araya gelmesiyle oluşur. Ölüm cezası mahkumlarını diğer ömür boyu hapis ve şartlı tahliyesiz ömür boyu hapis cezası alanlardan ayıran belki de en önemli husus; ölüm cezası altında ve bu sürenin infazın ne zaman gerçekleşeceğini bilmeden yaşamaktır.131 Örneğin, ABD’deki ölüm cezası hükümlülerinin cezanın infaz edilmesini en az 10 yıl, bazılarının ise 20 yıldan fazla beklemeleri gerekmektedir.132 Kaliforniya Yüksek Mahkemesi 1971 tarihli People v. Anderson kararında bu husu129 Harrison/Tamony, Death Row Phenomenon, s. 2. Smith ise bu bileşenleri, zamansal bileşen, fiziksel bileşen ve deneyimsel bileşen olarak tanımlar. Bkz. Smith, The Anatomy of Death Row Syndrome and Volunteering For Execution, s. 240. 130 Bkz. http://solitaryconfinement.org/istanbul (E.T. 15.4. 2024). 131 Harrison/Tamony, Death Row Phenomenon, s. 5 132 Bu sürenin bundan yüz yıl önce ortalama birkaç hafta olduğu bilinmektedir. Bkz. Smith, The Anatomy of Death Row Syndrome and Volunteering For Execution, s. 248; Patricj Hudson, “Does the Death Row Phenomenon Violate a Prisoner’s Human Rights ender International Law?”, EJIL, S. 11, (2000), 833-856, s. 834. Ayrıca sürenin artışının grafik üstünde görülebilmesi için bkz. Death Penalty Information Center, Time on Death Row, (2022), https://deathpenaltyinfo.org/deathrow/death-row-time-on-death-row, (E.T. 16.4.2024).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1