38 Geçmişten Günümüze Ölüm Cezası, İnfaz Yöntemleri ve Ölüm Koridoru Olgusu doru olgusundan yola çıkarak 3. maddenin ihlaline hükmetmiş, ölüm cezasının kendisinin Sözleşme’ye aykırı olduğunu incelemeye gerek görmeyip sadece infaz koşulları üzerinde durarak, somut olayda bunların 3. maddeye aykırılık teşkil edeceğine karar vermiştir. Soering’in ABD’ye iade edilmesi durumunda çok büyük olasılıkla ölüm cezasına çarptırılacağı ve ABD’nin bu cezanın infaz edilmeyeceğine dair yeterli güvenceyi de vermediğinin altını çizen Mahkeme, konumuz açısından çok önemli birkaç hususun altını çizmiştir. Öncelikle, 3. madde anlamında “insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele”den söz edebilmek için muhakkak fiziksel acının şart olmadığı; mahkûmun maruz kalacağı şiddet nedeniyle hissedeceği korkunun yol açtığı zihinsel kaygının da maddenin ihlaline yol açacağını belirtmiştir. Bu durumda Soering, ABD’ye iade edilmesi halinde “süregiden bir ölüm gölgesi altında yükselen bir tansiyon ve gerilimle yaşayacaktır” vurgusunu yapan Mahkeme, olaydaki koşullar altında gerçekleşecek bir iadenin Soering’i “ölüm bekleyişi olgusu”yla karşı karşıya bırakacağından ve bu durumun Soering’de yol açacağı ağır psikolojik etkilerin insanlık dışı muamele teşkil edeceğinden ötürü, iadenin gerçekleşmesinin 3. maddeye aykırılık teşkil edeceğine karar vermiştir.146 Çalışmamızın bu bölümünün temelinde ölüm koridoru olgusu üzerinde durulmuş olsa da yeri gelmişken AİHM’in yakın tarihli pek çok kararında ölüm cezasının başlı başına kendisinin insanlık dışı ve küçük düşürücü mahiyette değerlendirilebileceğine ve dolayısıyla kişinin bu cezayla karşılacağı ülkeye iade edilmesinin Sözleşme’ye aykırılık teşkil edeceğine karar verdiği pek çok karar verdiği de belirtilmelidir.147 Bu kararlardan bazıları Türkiye aleyhine yapılmış başması gereken (non derogable right) bir haktır. 3. madde yalnızca en yoğun acılar veren işkence kavramını kapsamakla kalmaz, aynı zamanda fiziksel bütünlükten insan onuruna karşı pek çok saldırı türüne karşı güvence getirirAİHS’in 3. maddesi hakkında detaylı bir inceleme için bkz. Derya Altınok Villemin, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Hürriyeti Bağlayıcı Cezalarda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3’üncü Maddesi ile İlgili İhlal Kararları Üzerine Değerlendirmeler”, Fasikül Hukuk Dergisi, S. 111, C. 11, (2019), 553-577. 146 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin İngiltere’ye karşı 7.7.1989 tarihli Soering kararı, BN. 14038/88, prg. 100-106. Kararın detaylı analizi için bkz.Stephen Breitenmoser/Gunter Wilms, “Human Rights v. Extradition: The Soering Case”, Michigan Journal of International Law, S. 11, C. 3, (1990), 846-886. 147 Örneğin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin İngiltere’ye karşı 2.3.2010 tarihli Al-Saadon kararı, BN. 61498/08.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1