39 TBB Dergisi 2024 (175) Özde DEREBOYLULAR BAYRAKTAR vurulardır. Örneğin, Jabari/Türkiye kararında, başvurucunun İran’a sınır dışı edilmesi kararının AİHS’in 3. maddesini ihlal ettiği sonucuna varılmıştır. Mahkeme’ye göre İran’da isnat olunan suçtan recm cezasına çarptırılma tehlikesi olduğu için başvurucunun bu ülkeye gönderilmesi AİHS’in 3. maddesini ihlal eder.148 IV. TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NDE MEVCUT DURUM A. TÜRKIYE Cumhuriyet tarihinde TBMM tarafından onaylanan ve infazı gerçekleştirilen 15’i kadın 712 kişi vardır.149 Türkiye’de son infaz 1984 yılında gerçekleştirilmiş olup, bu tarihten sonra verilen hükümlerin infazı gerçekleştirilmemiş, ölüm cezasına çarptırılanların dosyalarının bekletilmesi yoluyla infazın gerçekleştirilmemesi yoluna gidilmiştir.150 Türkiye’de infazlar asarak gerçekleştirilmiştir ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında halka açık gerçekleştirildiği örnekler de vardır.151 Çalışmanın kapsamını daha fazla genişletmemek amacıyla yalnızca 1982 Anayasası ve Türkiye’de ölüm cezasının tamamen kaldırıl148 Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye’ye karşı 11.7.2000 tarihli Jabari kararı, BN. 40035/98. Benzer şekilde Mamatkulov ve Askarov/Türkiye kararında, Özbekistan’a iadesi istenen kişilerin, orada ölüm cezasına çarptırılacaklarına dair ciddi bir risk olmasından bahisle başvurucular iadenin gerçekleşmesinin AİHS’in 3. maddesini ihlal edeceğini iddia etmişlerdir. Türkiye ise, Özbekistan hükümetinden ölüm cezasına hükmedilmeyeceği, işkence veya insan dışı muameleye maruz bırakılmayacakları ve ölüm cezasına çarptırılsalar bile bu cezanın infaz edilmeyeceğine ilişkin güvence aldıkları için iadenin gerçekleştirildiğini savunmuştur. Mahkeme, 3. maddenin ihlal edileceğine dair yakın ve ciddi bir risk olduğu ispatlanamadığı için bu maddeden ihlal vermemişse de 34. maddenin ihlal edildiğine karar vermiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye’ye karşı 4.2.2005 tarihli Mamatkulov ve Askarov kararı, BN. 46827/99 VE 46951/99. 149 Cumhuriyet tarihinde ölüm cezasına çarptırılan kadınlar hakkında detaylı bir çalışma için bkz. Tekin İdem, “Cumhuriyet Döneminde Kadın Mahkumlara Verilen İdam Cezaları”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, S. 2, C. 11, (2022), 727-743. 150 Bu konuda TBMM’de bekletilen 500 kadar ölüm cezası dosyası 1991 yılında çıkarılan bir afla 10 yıl ağır hapse döndürülmüştür. Durmuş Tezcan, “Türkiye’de Ölüm Cezasının Kaldırılmasında Türk Ceza Kanunu Reform Komisyonu’nun Rolü”, Fasikül Hukuk Dergisi, S. 36, C. 4, (2012), 11-12, s. 11. 151 İdem, Cumhuriyet Döneminde Kadın Mahkumlara Verilen Ölüm Cezaları, s. 727730.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1