124 Türk İdari Yargılama Hukukunda Bilirkişi Raporlarının Hukuki Niteliği ve Yargısal Denetimi 2. Bilirkişilik Faaliyetinin Tabi Olduğu İlkeler Bilirkişi görevini bağımsız, tarafsız ve objektif olarak yerine getirir. Bilirkişi, yargılama usulünde hâkimin yardımcısı konumunda olup davanın tarafı değildir.75 Bunun bir sonucu olarak, bilirkişinin de tıpkı hâkim gibi tarafsız olması, nasıl ki hâkimin yalnızca hukuka uygun karar vermesi gerekmekteyse, bilirkişi görüşü de teknik ve özel gerekliliklere uygun olarak hazırlamalıdır.76 Bunun sağlanmasına yönelik olarak, HMK’nın 272. maddesi uyarınca, hâkimler hakkındaki yasaklılık ve ret sebepleriyle ilgili kurallar, bilirkişiler hakkında da uygulanır. Hâkimler hakkındaki yasaklılık sebeplerinden biri, bilirkişinin şahsında gerçekleşmişse mahkeme, hüküm verilinceye kadar, her zaman bilirkişiyi resen görevden alabileceği gibi, bilirkişi de mahkemeden, görevden alınma talebinde bulunabilir. Yine, ret sebeplerinden birinin bilirkişinin şahsında gerçekleşmesi hâlinde ise taraflar, bilirkişinin reddini talep edebileceği gibi, bilirkişi de çekilebilir.77 Ret talebi veya bilirkişinin kendisinin çekilmesinin, dosyanın kesinleşmesine kadar, ret sebebinin öğrenilmesinden itibaren en geç bir hafta içinde yapılması şarttır.78 Bilirkişinin, aynı dava veya işte daha önceden tanık olarak dinlenmiş bulunması, bir ret sebebi teşkil etmemekte ise de Danıştay bilirkişinin, aynı yargılama sırasında daha önceden uzman görüşü beyan etmiş olmasının bilirkişi heyetinde bulunmasına engel teşkil ettiğini ortaya koymuştur.79 75 Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 425; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 525; Köroğlu, s. 31; Papakçı, s. 438. Aksi yönde görüş için bkz Aşçıoğlu, s. 350. 76 “…hâkimde olması gereken kimi niteliklere, bilirkişinin de sahip olması aranmaktadır. Bilirkişi, tıpkı hâkim gibi, tarafsız olmak zorundadır. …Bu bakımdan; bağımsız ve tarafsız olan mahkemelerin kararlarının, taraflara ve topluma güven verebilmesi için, uyuşmazlığın çözümünde kullanılan özel veya teknik bilgiyi içeren bilirkişi raporlarının da kanunların öngördüğü usullere göre, hakimlerce seçilmiş, davacı ve davalıyla ilgisi olmayan, tarafsız bilirkişilerce düzenlenmesi gereklidir.” (Danıştay 7. Dairesi, T. 09.12.2004, E. 2003/2888, K. 2004/3296, www. legalbank.net (Erişim: 12.10.2024). Bu yöndeki başka bir karar için bkz. Danıştay 10. Dairesi, T. 11.12.2014, E. 2013/5859, K. 2014/636 aktaran Bahtiyar Akyılmaz, Murat Sezginer, Cemil Kaya, Açıklamalı İçtihatlı Türk İdari Yargılama Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara, 2019, s. 1541. 77 Ayrıca idari yargı mercileri katılan tarafından yapılan bilirkişinin reddi yönündeki başvuruları usule uygun bularak değerlendirmektedir. (Özdemir, s. 400) 78 Özdemir, s. 401. 79 Danıştay 14. Dairesi, T. 24.10.2013, E. 2011/12790, K. 2013/7104, www.legalbank. net (Erişim: 11.10.2024).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1