4 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İlave İhtiyati Tedbir Kararı İsrail’in Gazze’de 1948 Soykırımı Önleme ve Cezalandırma Sözleşmesi’ni (Soykırım Sözleşmesi) ihlal ettiği iddiasıyla başlatılan süreçte UAD henüz yetki kararı vermemiştir, dolayısıyla esasla ilgili incelemelere geçilmemiştir. Fakat Güney Afrika müracaatında aynı zamanda Divan’dan ihtiyati tedbirler almasını talep etmiştir. İhtiyati tedbirlerin amacı dava sonlanana kadar tarafların dava konusu olan çiğnenen veya çiğnenme riski altındaki telafi edilemez haklarını korumak, böylece esasla ilgili kararın konusuz kalmasını önlemektir. Amacına binaen Divan ihtiyati tedbir talebini öncelikle görüşür ve karara bağlar.4 Divan Güney Afrika’nın talebiyle ilgili kararını 26 Ocak 2024 tarihinde vermiş ve esas olarak İsrail’e hitaben birtakım tedbirler almıştır. Tedbirlerin yetersizliği ve/veya İsrail’in tedbirleri gerektiği şekilde uygulamaması ve Gazze’deki durumun giderek kötüleşmesi üzerine ilk tedbir kararına ilaveten yine Güney Afrika’nın talebi üzerine Divan 15 Şubat ve 28 Mart 2024 tarihlerinde iki karar daha almıştır. 2024 Mayıs ayına gelindiğinde Divan’ın aldığı üç ihtiyati tedbir kararına rağmen sahada herhangi bir değişiklik olmamış ve ihlaller devam etmiştir. Ve son olarak adeta bir temerküz kampına dönüşen Refah’ta katliamların devam etmesi üzerine UAD beş ay içerisinde dördüncü kez ihtiyati tedbirler için toplanma gereği duymuştur.5 24 Mayıs 2024’te alınan karar daha önceki kararlarda yer alan tedbirleri teyit etmek ve teferruatlandırmanın yanı sıra yeni tedbirler de ihtiva etmektedir. 24 Mayıs kararı hukuki temelleri, muhtevası ve uygulanması itibariyle önemli hukuki meseleleri gündeme getirmiştir. Esasen bu meseleler bir ölçüde önceki tedbir kararları için de söz konusudur. Fakat burada önceki kararlardan farklı olarak İsrail’e askeri operasyonları durdurması çağrısı yapan tedbir alınması davanın özel şartlarının ötesinde ihtiyati tedbir müessesesinin yerinde kullanılması ve etkililiği ile ilgili ilgili bütün belgeler Divan’ın internet sitesinde (https://www.icj-cij.org/home) bulunmaktadır. 4 UAD Statüsü, madde 41, UAD İç Tüzüğü, madde 74, § 1. Divan’ın ihtiyati tedbirler alma yetkisi Statü’nün 41. maddesi ve İç Tüzüğün 73-78. maddelerinde düzenlenmektedir. 5 Divan önceki kararlarda olduğu gibi bu son tedbir kararını da Güney Afrika’nın talebi üzerine almıştır. Request for the modification of the Order of 28 March 2024 indicating provisional measures, 10 May 2024 (Bundan sonra Request 10 May 2024).
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1