9 TBB Dergisi 2025 (176) Mehmet Emin ÇAĞIRAN eden hava bombardımanlarına ilaveten kara operasyonlarının hedefi olan Refah’ın Gazze’de ayakta kalmış birkaç sağlık kuruluşu, yiyecek tedarik merkezini barındırdığını, buranın diğer yerleşim yerlerinin akıbetine uğraması halinde Gazze’de hayatın sürdürülebileceği bir yer kalmayacağını belirterek İç Tüzük, madde 76, § 1 anlamında durumda değişiklik olduğu tespitini yapmıştır. Ayrıca Divan önceki tedbirlerin yeni durumda yetersiz kaldığını belirtmiştir. Bu değerlendirmelere göre Güney Afrika’nın tedbirlerde değişiklik ve ilave tedbir talebi gerekli şartları karşılamaktadır.16 Statü, madde 41’deki genel şartlarla ilgili olarak ise Divan bir değerlendirme yapmak yerine önceki kararlarda yaptığı tespitlerin geçerliliğini sürdürdüğünü, dolayısıyla genel şartların da yerine geldiğini belirtmekle yetinmektedir.17 Divan’ın kararına rağmen ihtiyati tedbir kararında değişiklik şartlarının anlamı ve Gazze’deki duruma uygulanması karara muhalif oy veren hâkimlerin yanında kararı destekleyenler arasında da farklı şekillerde yorumlanmıştır. Muhaliflerden Hâkim Sebutinde ve ad hoc Hâkim Barak İsrail’in “mevcut tedbirler tamamıyla yeterlidir ve ilave tedbirlere ihtiyaç yoktur” tezi18 paralelinde Gazze’de bir durum değişikliği olmadığını savunmuşlardır. Sebutinde’ye göre “silahlı çatışmaların yeri ve şiddeti sıklıkla değişmekle birlikte Refah’taki durum Divan İç Tüzüğü, madde 76, § 1’e göre mevcut tedbirleri değiştirmeyi gerektiren ‘yeni bir olgu (fact)’ teşkil etmemektedir”.19 Barak ise Güney Afrika’nın iddiası üzerinden değerlendirme yaparak İsrail’in Refah operasyonunun yeni olmadığını, Ekim 2023’ten beri terörist tehditleri püskürtmek ve rehineleri kurtarmak için yürütülen askeri operasyonların bir parçası olduğunu, zaten Divan’ın da 16 Şubat ve 28 Mart 2024 kararlarında Refah’taki durumun kötüleşmekte olduğunu belirttiğini, dolayısıyla İsrail’in Refah operasyonunun durumda bir değişiklik oluşturmadığını belirtmiştir. Barak’a göre silahlı çatışmaların seyrindeki her değişiklikte harekete geçip karar alması Divan’ı çatışmaları en ince ayrıntılarına kadar denetleyen (micromanager) bir organ haline dönüştürür.20 16 Order 24 May, §§ 27-30. 17 Order 24 May, § 31. 18 Oral proceedings, Israel, Verbatim Record CR 2024/28, 17 May 2024, s. 29. 19 Order 24 May, Dissenting opinion of Judge Sebutinde, § 1. 20 Order 24 May, Dissenting opinion of Judge Barak, §§ 7 ve 13. Durumda değişiklik olmadığı görüşü karara olumlu oy veren Hâkim Nolte tarafından da
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1