10 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İlave İhtiyati Tedbir Kararı Diğer deyişle durumda değişiklik şartının ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yeni durumun mevcut tedbirlerde değişiklik gerektirip gerektirmediğinin yanlış değerlendirilmesi Divan’ı olayların gidişatına müdahale eden tarafgir bir organ haline getirmektedir. Muhalif hâkimlerin tenkitlerinde Divan’ın tedbir kararı hukuki gerekçelerinden ziyade sonuçları itibariyle ele alınmaktadır. Bu hususu tedbir kararında değişiklik şartlarından sonra değerlendireceğiz. “Durumda değişiklik” ifadesinin tam olarak ne anlama geldiğine dair Divan’ın önceki kararlarının yeterince açıklayıcı olmadığına işaret eden Hâkim Aurescu “durumdaki değişiklik tür olarak mı yoksa derece olarak mı anlaşılmalı” sorunu sormaktadır. Divan soykırım davalarında eşiği düşük tutma eğilimindedir. Değişiklik için mutlaka önceki durumdan farklı yeni bir durumun ortaya çıkmasını aramamakta, önceki durumdaki şartların ağırlaşmasını yani derece farkını yeni ihtiyati tedbirler almak için yeterli görmektedir.21 İhtiyati tedbir kararının değiştirilmesi şartlarıyla ilgili yapılan değerlendirmeler çoğunlukla teorik planda kalmakta, Divan sonuç itibariyle 28 Mart kararında yaptığı gibi her durumun özel şartlarını dikkate alarak karar vermektedir. Bu hususta Divan’ın pratiğine uygun en gerçekçi yorum olarak Hâkim Tladi’nin 24 Mayıs kararıyla ilgili beyanındaki görüşleri ön plana çıkmaktadır. Bizim de tamamıyla katıldığımız yoruma göre İç Tüzüğün ihtiyati tedbirlerle ilgili maddeleri bu konuda esas hüküm olan Statü’nün 41. maddesi çerçevesinde anlaşılmak gerekir. 41. madde ihtiyati tedbir kararı verilmesini “Divan durumun gerektirdiğine hükmederse” genel şartına bağlamaktadır. İç Tüzüğün amacı Statü’nün uygulanmasını kolaylaştırmaktır, dolayısıyla 75 ve 76. maddeler esas hükme ilave şartlar getiren değil, onu paylaşılmaktadır. Nolte’a göre Refah’a yapılmakta olan askeri operasyon daha önce öngörülmemiş bir durum değişikliği değildir. Divan 16 Şubat ve 28 Mart kararlarında Refah’taki durumun kötüleştiğini belirtmiş ve çok sayıda yerinden edilmiş ve sığınacak başka yeri olmayan Filistinlinin bulunduğu bu bölgeye yapılacak askeri operasyonun risklerine dikkat çekmişti. Dolayısıyla, durum Divan’ın Ocak, Şubat ve Mart aylarında ihtiyati tedbir taleplerini görüştüğü zamanki durumdan farklı değildir ve İç Tüzük, madde 76, § 1 anlamında “durumda bir ölçüde değişiklik” olduğu şüphelidir. Order 24 May, Declaration of Judge Nolte, § 6. 21 Order 24 May, Declaration of Judge Aurescu, § 7. Aynı zamanda bk. Order 24 May, Declaration of Judge Tladi, §§ 4-5.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1