11 TBB Dergisi 2025 (176) Mehmet Emin ÇAĞIRAN açıklayan hükümlerdir. Buna göre, önce “durumda değişikliğin” veya “yeni olguların” ortaya çıkmasını sorgulamak, buna olumlu cevap verilmesi halinde ikinci şart olarak “değişikliğin önceki kararların değiştirilmesini gerektirecek ölçüde olmasına” bakmak aslında 41. maddedeki genel şartı tamamen anlamsız hale getirmektedir. Yani bir bakıma İç Tüzük hükümleriyle Statü hükümleri etkisiz hale getirilmektedir.22 Divan 24 Mayıs kararının gerekçelerini ortaya koyarken teferruatları esasın önüne koymakla böyle bir usul hatasına da düşmüştür. Fakat sonuç itibariyle Divan gerekçede gereksiz teferruatlara girdiğini kabul edercesine kararın sonuç bölümünde “durumda değişiklik” veya “yeni olgulardan” hiç bahsetmemekte ve “durumun şartları öyle gerektirdiğinden 28 Mart kararında değişiklikler yaptığını”23 belirtmekle yetinmektedir.24 B. Soykırım Sözleşmesi’nin Kötüye Kullanılması ve Divan’ın Çatışmalara Müdahil Olduğu İddiaları Kararın hukuki gerekçeleri bağlamındaki tartışmalarda muhalif hâkimlerin mevcut tedbirlerde değişiklik veya yeni tedbir alınmasını gerektiren şartların oluşmadığı, buna rağmen Divan’ın yeni bir karar almakla çatışmalara müdahale eden bir konuma geldiği şeklindeki tenkidi uluslararası yargılama hukukunda bilhassa UAD gibi zorunlu yargı yetkisine sahip olmayan yargı organlarının uygulamalarında ihtiyati tedbirlerin taşıdığı önemli bir riske işaret etmektedir. Tedbirlerin dava konusu hakları korumak yanında tamamen siyasi saiklerle istenmesi her zaman ihtimal dâhilindedir. Geçmişte karşı tarafın davranışlarını kısıtlamak, bazen de Lockerbie Davasında olduğu gibi bir uluslararası organın müdahil olmasını engellemek amacıyla taraf devletlerin tedbir talebinde bulunduğu örnekler vardır.25 Tedbir kararı için öngörülen şartlar bu riskin bertaraf edilmesi ve tedbir müessesesi22 Order 24 May, Declaration of Judge Tladi, §§ 4-11. 23 Order 24 May, §§ 48-57. 24 Order 24 May, Declaration of Judge Tladi, § 12. 25 Questions of Interpretation and Application of the 1971 Montreal Convention arising from the Aerial Incident at Lockerbie (Libyan Arab Jamahiriya v. United States of America; Libyan Arab Jamahiriya v. United Kingdom), Provisional Measures, Order of 14 April1992, I.C.J. Reports 1992, s. 114. Bu davada Libya Güvenlik Konseyi’nin müdahalesine karşı Divan’ı “kullanmak” istemiştir.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1