216 Haklı Sebeple Fesih İçin İhtarda Bulunmak, İhbar Süresi Tanımak ve/veya Ek Süre (Mehil) Vermek Gerekir mi? Kanımızca da haklı sebeple fesih, tüm sürekli borç ilişkilerinin bünyesinde eşyanın doğası gereği bulunan bir olanak şeklinde nitelendirilmedir. Zira bir kimsenin kendisi için çekilmez hale gelen bir sürekli borç ilişkisi ile bağlı kalması beklenemez.46 O nedenle, kanunda veya sözleşmede haklı sebep olarak sayılan bir hal mevcut olmasa dahi bir tarafın sözleşmeyle bağlı kalması dürüstlük kuralına göre beklenemez hale gelirse haklı sebebin varlığı kabul edilmelidir. 47 O halde, TBK’da sürekli borç ilişkisi içeren sözleşmelerin haklı sebeple feshine ilişkin kanun boşluğu olduğunun kabul edilmesi gerekir. 48 Kanun boşluğunun tespit edilmesi durumunda, Türk Medeni Kanunu (TMK) m. 1/2. hükmüne göre hâkimin ilk örf ve âdet hukukuna göre, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl bir kural koyacak idiyse ona göre karar vermesi gerekir. İşte bu son halde artık kanun boşluğundan değil hukuk boşluğundan bahsedilir. Bu boşluğun doldurulması için ise hâkimin hukuk yaratması gerekir. 49 Hukuk sürekli borç ilişkilerinde, sözleşmenin icrasının herhangi bir olay yüzünden ağır bir şekilde tehlikeye girmesi ve bu yüzden fesih beyanı sahibinden (davacıdan) ilişkiye devamın beklenemeyecek olduğu hallerde “bir haklı sebep” daima vardır.” Ancak mahkeme bu sözleşmelerin haklı sebeple feshini hangi hukuki dayanak ile kabul ettiğini açıklamamaktadır. Örneğin, tek satıcılık sözleşmesinin haklı sebeple feshine ilişkin bkz. Yarg. 19. HD., 5.3.2002, 2001/4568 E. 2002/1473 K. ve Yarg. 19. HD., 15.04.2015, 2014/17032 E. 2015/5455 K.; acentelik sözleşmesinin haklı sebeple feshi için bkz. Yarg. 11. HD., 13.3.2019, 2017/4657 E. 2019/2104 K.; bir reklam verme sözleşmesinin haklı sebeple feshi için bkz. Yarg. 11. HD., 15.02.2007, 2005/11433 E. 2007/2883 K. 46 Bu bağlamda, kanunda yer alan ve taraflara sürekli borç ilişkisini sona erdirme imkânı veren her düzenleme, haklı sebeple fesih düzenlemesi değildir. Kanun maddesinde haklı sebeple fesih hakkı tanındığının kabul edilebilmesi için kanunda “haklı neden”, “haklı sebep” veya “önemli sebep” gibi ifadelerin yer alması aranır. Benzer şekilde, bir sözleşmede belli olguların gerçekleşmesine bağlı olarak veya soyut bir şekilde tanınan fesih hakları da haklı sebeple fesih niteliğinde değildir. Demirsatan, s. 257 vd. Bu halde, haklı sebeple fesih hakkının varlığı ve kapsamı, tarafların irade beyanlarının yorumlanması neticesinde tespit edilecektir. 47 Gündüz, s. 234; Şeref Ertaş, “Sürekli Borç İlişkilerinde (Dauerschuldverhältnisse) Zamanaşımı”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan), C. 16, Özel Sayı 2014, s. 3093-3104, s. 3095. 48 Bu görüşte bkz. Altınok Ormancı, s. 107; ayrıca bkz. Peter Gauch, System der Beendigung von Dauerverträgen, Diss. Freiburg 1968, s. 193 vd.; Demirsatan, s. 266 vd. 49 Oğuzman/Barlas, s. 101, N. 324. Bu kural, dava konusu aynı tipteki olaylara uygulanabilecek nitelikte genel ve soyut bir kuraldır. Oğuzman/Barlas, s. 120, N. 377; Hofer/Hrubesch-Millauer/Roberto, N. 02.174. Kaldı ki, hâkimin yarattığı
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1