244 Blokzinciri Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinin Uygulanacak Hukuk Kurallarına Etkisi ve Lex Cryptografia İlişkisi etkenlere kapamaktadır. Bu halde mahkeme kararlarının blokzincirinde icrası muhtemel olmamaktadır.14 Çalışmamız özelinde öncelikle blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerde milletlerarası yetkiye ilişkin sorunlardan kısaca bahsedilecek olup, blokzinciri uyuşmazlık çözüm metotlarına ağırlık verilecektir. Ardından sistemde kurulan akıllı sözleşmeler bağlamında bu yöntemlerin ortaya çıkaracağı öngörülen kurallar bütünü incelenecek olup bu hususa ilişkin değerlendirmeler yapılacaktır. I. MILLETLERARASI YETKI KURALLARININ BLOKZINCIRINE DAYALI AKILLI SÖZLEŞMELERE UYGULANAMAMASI SORUNU Blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerin tamamen dijital ortamda gerçekleşmesi nedeniyle yargı yetkisinin kurulacağı ilgili fiziksel bölgenin ve sözleşme taraflarının kimlik ve konumlarının belirlenmesi temel problemleri oluşturmaktadır.15 Blokzincirinde akdedilen akıllı sözleşmelerin yersel olarak herhangi bir devletle bir irtibatı bulunmamakta, işlemler herhangi bir ulusal sınır veya yargı yetkisi olmaksızın ulusötesi olarak yapılmaktadır.16 Bu nedenle blokzinciri sisteminde kurulan işlemlerin bir “situsu” yoktur.17 Özellikle katılımcıların çok sayıda olduğu katılma açık (public) blokzincirlerinde,18 katılımcılar ve 14 Bonomi, Andrea, “Blockchain and Private International Law – Some General Remarks”, Yearbook of Private International Law, Köln 2023, Vol. XXIV, 2022/2023, editörler Andrea Bonomi, Ilaria Pretelli ve Gian Paolo Romano, s. 164; Guillaume, Florance/ Riva, Sven, “Blockchain Dispute Resolutıon for Decentralized Autonomous Organizations: The Rise of Decentralized Autonomous Justice”, Blockchain and Private International Law, editörler Andrea Bonomi, Matthias Lehmann, Shaheeza Lalani, Brill Nijhoff 2023, s. 602. 15 EWLC, para. 7.137. 16 Wright/De Filippi, s. 54; MÖKler açısından benzer saptama için bkz. Guillaume/ Riva, s. 590. 17 LEHMANN, Mathias, “Who Owns Bitcoin? Private Law Facing the Blockchain” (Who Owns Bitcoin?), Minnesota Journal of Law, Science &Technology, Vol. 21, Issue 1, 2019, s. 97, https://scholarship.law.umn.edu/mjlst/vol21/iss1/4 (Erişim Tarihi: 18.11.2022). 18 Herkesin kullanımına açık olan ve merkezi bir kurum ya da kuruluş tarafından denetlenmeyen blokzincirleri “Katılıma Açık Blokzincirleri” (Public Blockchain) iken (Bilgili, Fatih/ Cengil, Fatih, Blockchain ve Kripto Para Hukuku, 2. Baskı, Bursa 2022, s. 50 ve Çağlayan Aksoy, s. 29), erişimin, belirli katılımcıların kontro-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1