245 TBB Dergisi 2025 (176) Elçin AKTAN madenciler19 dünyaya yayılmış durumdadır; blokzinciri üzerinde açık bir şekilde yargı yetkisine sahip olan bir ana yönetici, ana anahtar sahibi veya herhangi bir ulusal düzenleyici de bulunmadığından, blokzinciri ağı ile irtibata sahip hukuk sistemi belli değildir.20 Sayılı hususlara, blokzincirinde tarafların takma isim kullanması da eklendiğinde, doğan uyuşmazlıklarda davalı tarafın kimliğinin tespitinde neredeyse imkânsız hale gelmektedir.21 Davalının gerçek kimliğini bilmeyen davacı, davasını kime yönlendireceğini ve genel yetki kuralı bağlamında Türk mahkemelerinde davasını açacağını tespit edememektedir. Yukarıda sisteme özgü yapılan tespitler doğrultusunda blokzincirinde akdedilen akıllı sözleşmelerde temel iki sorun bulunduğu söylenebilir; bunlardan ilki, işlemlerin bir situsunun bulunmaması; diğeri de davanın yönlendirileceği davalının kimliğinin ve ikametgâhının tespit edilememesidir.22 Blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerde nadir de olsa bir ülkeyle yersel irtibat sağlandığında yetki tesisinin yapılabilmesi mümkün hale gelmektedir.23 Yetki tesisinin yapılabildiği durumlarda mahkeme tarafından verilen kararın blokzincirinde nasıl icra edilebileceği sorunu ile lüne tabi olduğu blokzincirleri ise “Katılıma Kapalı Blokzinciri” (Private Blockchain) olarak ifade edilir. Çağlayan Aksoy, s. 29. 19 Blokzinciri ağında yapılacak olan her işlem, kriptografik tekniklerle zincire eklenmeden önce bir hesaplamanın ile doğrulanır ve bu hesaplamayı yapan katılımcılara madenci denir. Çağlayan Aksoy, s. 22. 20 Ng, Michael, “Choice of Law For Property Issues Regarding Bitcoin Under English Law”, Journal of Private International Law, Vol. 15/2, s. 336. DOI:10.1080/17441 048.2019.1649235 (Erişim Tarihi: 07.04.2023). 21 Schmitz, Amy J./Rule Colin, “Online Dispute Resolution for Smart Contracts”, Journal of Dispute Resolution, 2019, No. 2, s. 105. 22 Bu duruma ek olarak uyuşmazlığın birden fazla devlet sınırını ilgilendirmesi ve bu nedenle uyuşmazlığın çözülmesi için gereken delillerin toplanması da ayrı bir sorun teşkil etmektedir. EWLC, para. 7.137. 23 Örneğin “öncü katılımcı” (lead node) denilen dağıtık defterdeki işlemleri daha hızlı işlemek için belirli haklara veya teknik yeteneklere sahip olabilen veya defterdeki diğer katılımcılardan farklı bir doğrulama düzeyine sahip olan katılımcıların bulunduğu blokzincirlerinde öncü katılımcının bulunduğu ülkenin mahkemelerinin yetkili olması geretkiği ifade edilmektedir. Territ, Harriet, “Governing The Blockchain: What is The Applicable Law?”, Fintech Law and Regulation Second Edition, Editör Jelena Madir, Elgar Online, Massachusetts 2021, para. 8.39.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1