15 TBB Dergisi 2025 (176) Mehmet Emin ÇAĞIRAN ler Birliği’nin dağılmasına kadar giden Gürcistan-Rusya ihtilafı 2008 yılında Rusya destekli Abhazya ve Güney Osetya’nın ayrılıkçı taleplerle Tiflis Hükümeti’ne karşı çıkmaları, Gürcistan’ın ülke bütünlüğünü korumak amacıyla kuvvet kullanması ve Rusya’nın silahlı kuvvetlerle Gürcistan’a doğrudan müdahalede bulunması sonucu sıcak çatışmaya dönüşmüştür. Bunun üzerine Gürcistan Rusya’nın Gürcistan’da ve çevresindeki eylemleriyle CERD’i ihlal ettiği iddiasıyla UAD’ye başvurmuştur. Rusya’nın savunmasıyla İsrail’in Gazze Soykırım Davasındaki savunması arasında büyük bir benzerlik bulunmaktadır. Rusya ırk ayrımına dair Gürcistan’la arasında bir ihtilaf bulunmadığını, eğer ihtilaftan bahsedilecekse bunun kuvvet kullanma, toprak bütünlüğü ve kendi geleceğini belirleme ilkeleri, iç işlerine müdahale ve uluslararası insancıl hukukla ilgili olabileceğini ileri sürmüştür. Eğer Divan bu davada CERD’e dayanarak prima facie yetkili olduğuna karar verirse, bundan sonraki bütün silahlı çatışma durumlarında taraflar CERD veya ayrımcılığı yasaklayan diğer sözleşmelerin Divan’a gitmek için yetki temeli oluşturduğunu düşüneceklerdir. Zira silahlı çatışmalarda değişik etnik kökenden bireylerin etkilenmesi kaçınılmazdır.30 Hiçbir siyasi değerlendirme yapmadan sadece durum tespiti olarak belirtecek olursak, iki bölgesi Rusya destekli ayrılıkçıların denetiminde olan ve doğrudan Rus askeri müdahalesine maruz kalan Gürcistan’ın kendisini korumaktan aciz kaldığı ve de uluslararası siyasi ve askeri destekten mahrum olduğu31 bu durumda tek “tutunacağı dal” uluslararası yargı kalmıştır. Uluslararası yargı siyasi ve askeri çözüm yolları gibi etkili değildir, fakat en azından meselenin uluslararası gündemde kalmasını, davanın kazanılması halinde Gürcistan’ın mağdur olduğunun tescil edilmesini sağlayacaktır. Gürcistan’ın Rusya’ya karşı yargı seçeneğini kullanmasının tek yolu meseleyi CERD bağlamına oturtup oradaki uzlaşma şartını (madde 22) devreye sokmaktır. Fakat ırk ayrımcılığının olsa olsa tali bir unsur gibi göründüğü bu karmaşık meselenin tamamını CERD üzerinden dava konusu yapmak Divan’ın yargı 30 Oral proceedings, Russian Federation, Verbatim Record CR 2004/23, 8 September 2008, s. 11 ve 13. 31 Rusya daimi üye olduğundan Güvenlik Konseyi’nin karar alması zaten mümkün değildi. Ayrıca, Kosova’nın bağımsızlığı meselesinden dolayı Rusya’yla ilişkileri gerginleşen Batılı devletler sembolik protestolar dışında Gürcistan’ın yanında yer almamıştır.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1