251 TBB Dergisi 2025 (176) Elçin AKTAN Blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklarda devlet yargısına başvurmak milletlerarası yetkiyi haiz devleti saptama aşamasından başlayarak zincirleme birçok sorunu ortaya çıkartmaktadır. Blokzincirinin vadettiği dijital otomatikleştirilmiş bir işlem dünyası yaratma fikriyle uyuşmazlıkların klasik yöntemle çözülmesi hususlarının birbiriyle çeliştiği ortaya konduğunda, örneğin bir iade talebi için işlemin tersine çevrilmesine dair bir mahkeme kararı gerekeceği,45 bu kararın verilmesi halinde ise zincire aktarılıp aktarılamayacağı belirsizlik yaratacaktır. Devlet yargısında ilgili devletin akıllı sözleşmeleri tanıyıp tanımaması, uygulanacak hukukun saptanması, delillerin toplanması gibi sorunlar da akıllı sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların geleneksel yöntemlerle çözülmesi önünde büyük engeller oluşturmaktadır. Blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerin taraflarının anonim olması, davalıya ait her türlü bilginin saptanmasını oldukça zorlaştırmaktadır.46 Özellikle kripto paraların kullanıldığı işlemlerde işlemin taraflarını tespit etmek neredeyse imkânsız hale gelmektedir.47 Blokzincirinde oluşan hataları düzeltmek için dahi çoğu zaman yeniden kodlama yapılması gerekmektedir. Bu takdirde devlet yargısında hâkimlerin yeniden kodlamaya karar verebilmesi gerekmekte olup, bunun hukuken mümkün olması durumunda da bu çarenin geleneksel yöntemlerle nasıl icra edilebileceği belirsizlik yaratacaktır.48 Bahsi geçen problemlere çözüm üretebilmek maksadıyla akıllı sözleşmelerin kendi teknik altyapısı içerisinde işleyebilecek, sürecin bir parçası olarak arabuluculuğu da sağlayacak, son çare olarak kararla sonuçlanacak bir uyuşmazlık çözüm sürecinin inşa edilmesi gerekmektedir.49 Bu süreç, özellikle start-up şirketlerinin çevrimiçi uyuşmazlık çözümü (online dispute resolution- ODR) adı verilen alternatif 45 Kaya, Serkan, “Blokzincir Tabanlı Akıllı Sözleşmelerden Doğan Uyuşmazlıkların Çözümü”, Medeni Usul ve İcra ve İflas Hukuku Dergisi (MİHDER), 2022(52), s. 497. 46 Schmitz/ Rule, s. 105. 47 Kaal/ Calcaterra, s. 4. 48 Zaslowsky. Verilen kararların icrası, işlem taraflarının inisiyatifindedir. Guillaume /Riva, s. 590. 49 Vos, para. 25. Genel olarak alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri sınır aşan ticari işlemlerde kullanılan özel bir uyuşmazlık çözüm metodudur. Guillaume / Riva, s. 591.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1