16 Soykırım Sözleşmesinin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İlave İhtiyati Tedbir Kararı yetkisinin sınırlarını zorlayan bir teşebbüstür. Nitekim başlangıçtan itibaren davanın seyrine yetki tartışmaları damga vurmuştur. Buna rağmen Divan Gürcistan’ın ihtiyati tedbirler alınması talebine yediye sekiz oyçokluğuyla da olsa müspet cevap vermiştir.32 Fakat yetki kararı aşamasında Divan Rusya’nın itirazlarını dikkate alarak davaya bakmaya yetkili olmadığına karar vermiştir.33 Gürcistan v. Rusya Davası Divan’ın yetki şartları itibariyle Güney Afrika v. İsrail Davası ile şeklen benzer özellikler göstermektedir. Öncelikle belirtelim ki şekli benzerliklerden hareketle her durumu aynı şekilde değerlendirmek doğru değildir. İncelediğimiz davada Güney Afrika’nın sıradan bir silahlı çatışmayı soykırım olarak gösterdiği, dolayısıyla iyi niyet ilkesine aykırı davrandığını söylemek Gazze’de olan biteni görmezden gelen mesnetsiz bir iddiadır. Meselenin daha genel olan diğer yönü, UAD ve diğer uluslararası yargı mekanizmalarının kullanılmasıyla ilgilidir. Yukarıda kısmen işaret ettiğimiz üzere devletler değişik sebeplerle çok taraflı andlaşmalardaki uzlaşma maddesini UAD önünde dava açmak için kullanabilir. Divan her durumun özel şartlarını dikkate alarak yargılamayla ilgili kurallar ve geçmiş kararların ışığında uzlaşma maddesinin yargı yetkisine temel teşkil edip etmediğine karar vermektedir. Dolayısıyla bu hususta iyi niyet ilkesinin ihlal edildiğine dair açık bir delil bulunmuyorsa devletlerin sebepleri üzerinden değerlendirme yapmak gereksizdir. Bütün bunlara rağmen Soykırım Sözleşmesi ve diğer çok taraflı sözleşmelerde ihtilaf halinde UAD’ye başvuru imkânı veren maddelerin kötüye kullanılma riski hep vardır. Devletler uzlaşma maddelerini kullanarak dava açmaya muvaffak olamazsalar bile en azından başvuru ve onunla birlikte ihtiyati tedbir talebinde bulunarak bir dava süreci başlatmakta ve kendi meselelerini uluslararası gündeme getirmek ve bu konuda Divan önünde yazılı ve sözlü mütalaada bulunmak fırsatı oluşturmaktadır. Uluslararası hukuk bu tür teşebbüsleri önlemek için gelişmiş mekanizmalara sahip değildir. Bu hususta söylenebilecek tek şey devletlerin bilerek ve isteyerek çok taraflı sözleşmelere katıldıkları ve 32 Application of the International Convention on the Elimination of all Forms of Racial Discrimination (Georgia v. Russian Federation), Provisional Measures, Order of 15 October 2008, I.C.J. Reports 2008, § 149. 33 Application of the CERD (Georgia v. Russian Federation), Preliminary Objections, Judgment, I.C.J. Reports 2011, § 187.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1