259 TBB Dergisi 2025 (176) Elçin AKTAN zorunda olmayan jüri üyelerinin kişisel deneyimleri ve teknik yeterlilikleri sonucu karar vermesi yatmaktadır.89 Çevrimiçi tahkimden farklı olarak kitle-kaynaklı uyuşmazlık çözümlerinde blokzinciri kullanıcıları anonim bir şekilde kazanacağını düşündüğü taraf lehine oy vererek uyuşmazlığı çözmektedir.90 Bu sistemlerin çoğunda katılımcıların bir miktarda token satın alması şartıyla hakemlik/jürilik yapması mümkün olmakta,91 daha fazla token satın alan katılımcının jüri olma olasılığı da diğerlerine göre yükselmektedir.92 Bu sistemle hangi tarafın iddiası sayıca daha fazla hakem tarafından haklı bulunduysa o taraf “davayı” kazanacak olup,93 uyuşmazlıkta kaybeden tarafın iddiasını haklı bulan hakemler, satın aldıkları tokenlerini kaybetmektedirler. Ortaya çıkan bu kazanç ise kazananı haklı bulan hakemlere dağıtılacaktır. Bu ödül-ceza sistemiyle94 hakemlerin adil bir karara ulaşması hedeflenmekte95 olup, karar sürecinde hakemlerin birbirleriyle iletişime geçmeleri engellenmektedir. Bu platformlar uyuşmazlık çözüm sürecinin blokzincirine aktararak demokratik bir şekilde gerçekleştirebileceğini savunmakta olup, mahkemelere göre verimli, uygun maliyetle uyuşmazlıkları çözeceklerini iddia etmektedirler.96 Öyle ki, kripto teknolojisinin temeli olan mutabakat mekanizması teşvik edildiğinden bu yöntemlerin blokzinciri katılımcıları tarafından benimsenme olasılığı yüksek görülmektedir.97 89 Guillaume /Riva, s. 613. 90 Schmıtz/Rule, s. 117. 91 Buchwald, Michael, “Smart Contract Dispute Resolutıon: The Inescapable Flaws of Blockchain-BasedArbıtration”, University of Pennsylvania Law Review, 168, 2020, s. 1389, https:// scholarship.law.upenn.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=9702&context=penn_law_review (Erişim Tarihi: 06.09.2023); Dylag, Matthew / Smith, Harrison: “From Cryptocurrencies to Cryptocourts: Blockchain and The Financialization of Dispute Resolution Platforms”, Information, Communication & Society, 26:2, s. 372-387, s. 373. DOI: 10.1080/1369118X.2021.1942958 (Erişim Tarihi: 06.09.2023). 92 Guillaume /Riva, s. 614. 93 Dylag/Smith, s. 373. 94 Rabınovich-Einy/ Katsch, s. 55 vd. Sistemin parasal anlamda getiri sağlanarak teşvik edilmesi sonucunda daha fazla sayıda doğru kararı veren jüri üyelerinin itibar kazanması da sağlanır. Bu sayede bu yönteme daha fazla talep olur ve hem ilgili uyuşmazlık çözümünde kullanılan tokenin değeri artar hem de bu yöntem diğerlerine göre daha fazla tercih edilir. Guillaume /Riva, s. 615. 95 Howell, Bronwyn E./Potgieter, Petrus H., “Uncertainty and Dispute Resolution for Blockchain and Smart Contract İnstitutions”, Journal of Institutional Economics, 17(4), s. 555. doi:10.1017/S1744137421000138 (Erişim Tarihi: 06.09.2023). 96 Dylag/Smith, s. 377. 97 Guillaume /Riva, s. 615.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1