260 Blokzinciri Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinin Uygulanacak Hukuk Kurallarına Etkisi ve Lex Cryptografia İlişkisi Ethereum blokzinciri üzerinde hâlihazırda kitle kaynaklı uyuşmazlık çözümünü aktif olarak gerçekleştiren Kleros, Aragon, JUR gibi platfromlar98 mevcuttur. 1. Kleros Örneği Blokzinciri uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin ilki olarak gösterilen ve Ethereum üzerine kurulan Kleros platformuna ait aynı isimdeki Kleros sistemi, akıllı sözleşmeden doğan anlaşmazlıkların çözümünde kitle kaynaklı bir çevrimiçi tahkim mahkemesidir.99 İddiasına göre her türlü sözleşmedeki100 anlaşmazlığın tahkim yoluyla çözümü için merkezî olmayan bir üçüncü taraf olarak çalışan Ethereum özerk kuruluşu olan Kleros, tahkim sürecinin her adımını (delillerin sağlanması, jüri üyelerinin seçilmesi, kararın verilmesi vb.) tamamen otomatik hale getirmiştir. Kleros, ekonomik teşviklerle kitle kaynak kullanımını oyun teorisine dayandırmakta101 ve blokzincirinden yararlanarak çalışmaktadır.102 Kleros platformunun çalışması için akıllı sözleşmede ayrı bir kod yer almalı ve bu kod uyuşmazlık çıktığında Kleros’un hakemlik yapaca98 Buchwald, s. 1373. Schmitz/Rule, s. 118-121; Santosuosso, Amedeo, “About Smart Contract Dispute Resolution”, Blockchain, Law and Governance, editörler Benedetta Cappiello, Gherardo Carullo, Springer, İsviçre 2021, s. 212. 99 Lesaege, Clement/Ast, Federico/ George, William, “Kleros Short Paper v1.0.7”, September 2019, s. 1. 100 Bu noktada iki off-chain aktörün hukuki ilişkisinden doğan bir uyuşmazlığın da Kleros platformunda görülmesi mümkündür. Lesaege / Ast/ George, s. 1. Bununla birlikte, devletlerin bu platformda verilen kararları tenfiz edip etmeyeceği konusunda herhangi bir garanti verilmemektedir. Guillaume /Riva, s. 619. 101 Kleros platformu, Thomas Schelling tarafından literatüre katılan “Schelling Point” teorisini benimsemektedir. Buna göre, taraflar birbirlerine güvenmese de hatta hiç iletişimde olmasalar dahi uyuşmazlıklarını “Focal Point” adı verilen fikir birliğine varılacak ortak bir noktayla çözebilmektedirler. Schelling, teorisini “yarın New York City’de bir yabancı ile buluşmanız gerekiyor. Onunla nerede ve ne zaman buluşursunuz?” basit sorusu üzerine kurmuştur. Bu soruya verilen en yaygın cevap “Öğlen Grand Terminal’deki bilgi standı” olmuştur. Bu durum da aslında tarafların herhangi bir yer ve zamanı seçme imkânı varken bunu yapmayarak birbirlerini hiç tanımasalar dahi ortak bir nokta bulabilmeleri sonucunu doğurmaktadır. Lesaege/Ast/George, s. 2-3. Bu sistemin kitle kaynaklı uyuşmazlık çözümlerinde uygulanmasıyla jüri üyelerinin kabiliyetlerinin diğer jüri üyelerinin çoğunluğunun vereceği kararı öngörmesiyle ölçülmesi gündeme gelmektedir. Guillaume /Riva, s. 615. 102 Lesaege/ Ast/ George, s. 1.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1