261 TBB Dergisi 2025 (176) Elçin AKTAN ğını ve oluşan jüride103 kaç kişi olacağını içermelidir.104 Kleros platformu dünyanın dört bir yanına dağılmış olan blokzinciri katılımcılardan “Pinakion” adı verilen tokeni uyuşmazlığın çözümüne katılmak için yatıran jürilerden oluşan105 bir yargılama gerçekleştirmektedir.106 Anlaşmazlığı Kleros platformunda çözmek isteyen taraf öncelikle anlaşmazlığa ilişkin bir form doldurup, anlaşmazlığın türüne ilişkin birtakım işaretlemeler yapmaktadır.107 Bu işaretlemeden sonra anlaşmazlığın her iki tarafı, iddialarını jüri üyelerine sunmakta ve jüri üyeleri, oylama kapanmadan önce oylarını değiştirmeme ve açıklayamama şartıyla, haklı bulduğu taraf lehine oylarını kullanmaktadır. Jüri üyeleri verdikleri kararları gerekçelendirmek zorunda olup,108 üyelerin oylama kapanmadan önce birbirleriyle iletişime geçmesi yasaktır. İletişime geçtikleri anlaşılan jüri üyeleri ise cezalandırılmaktadır. Oylama tamamlandıktan sonra oylamaya katılan jüri üyeleri oylarını açıklayarak davayı kazanan tarafı belirlemektedirler. Kazanan taraf lehine kararını veren jüri üyelerinin belirli miktarda token ödemesiyle ödüllendirilmesi hususuna ek olarak dava giderlerini ödemeye mahkûm olan tarafın ödemesinden de bir miktar kazanç sağladığı ifade edilmektedir.109 Sistemde Kleros’un tokenlerini kontrol edebilmesi ve gerektiğinde sistemin çatallanmasını110 sağlayabilmesi eleştirilen bir husustur;111 103 Kleros platformunda 12 Eylül 2023 tarihinde aktif olarak görev alan 755 jüri bulunmaktadır. https://kleros.io/ (Erişim Tarihi: 09.09.2023). 104 Allen/Lane/Poblet, s. 93. 105 Jüri üyeleri Pinakion tokeni yatıran üyelerden rastgele seçilmekte, daha fazla token yatıran adayın seçilme ihtimali daha fazla olmaktadır. Howell/Potgieter, s. 555. 106 Sistem tokeni olarak kullanılan Pinakion tokeni için bzk: Lesaege / Ast/ George, s. 4. 107 Guillaume/ Riva, s. 594. 108 Lesaege/Ast/George, s. 6. 109 Lesaege/Ast/George, s. 3-7. 110 Çatallanma yumuşak ve sert olarak ikiye ayrılan (soft fork- hard fork), zincirin iki ya da daha çok zincire bölünmesi anlamına gelen teknik bir terimdir. Yazılım değişikliği (yükseltme gibi) veya normal çalışma sırasında yeniden yapılanma nedeniyle geçici bir çatallanma yumuşak çatallanma olarak isimlendirilirken; sert çatallanma zincirin kalıcı olarak bölünmesiyle en az ikiye ayrılması anlamına gelir. Sert çatallanma sonucu zincirin bir kısmında işlem devam ederken diğer kısmı âtıl hale gelmektedir. Morishita, Tetsou, “Technical Description of DLT for Conflicts Lawyers”, Blockchain and Private International Law, Editörler Andrea Bonomi, Matthias Lehmann, Shaheeza Lalani, Brill Nijhoff 2023, s. 53. 111 Kleros bu eleştiriye karşı tokenlerin %51’ini satın alarak jürinin tarafsızlığını sağladığını belirtmektedir. Rabinovic-Einy / Katsch, s. 61
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1