17 TBB Dergisi 2025 (176) Mehmet Emin ÇAĞIRAN ihtirazı kayıtla devre dışı bırakabilecekleri uzlaşma maddelerini kabul ettikleridir. C. “Divan Sadece İsrail’e Karşı Tedbir Alıyor” İddiası Bir diğer iddianın konusu olan Güney Afrika’nın Divan’dan sadece İsrail’i bağlayan tedbirler talep etmesi biri normatif diğeri olgusal iki sebebe dayanmaktadır. Kural olarak Divan bir davada sadece tarafları bağlayan ihtiyati tedbir kararı alabilir. İkinci sebep de Divan’ın 26 Ocak 2024 tarihli ilk tedbir kararının dayanağı olarak yaptığı ve daha sonraki kararlarında da teyit ettiği prima facie tespitine göre Soykırım Sözleşmesi’yle korunan hakların tehlikeye girmesi veya ihlal edilmesi İsrail’in eylemlerinin sonucudur. Dolayısıyla İsrail’in kendisine karşı tedbir alınırken silahlı çatışmaların diğer tarafı (davanın değil) Hamas’a karşı tedbir alınmadığını söylemesi anlamsızdır. Keza yetki alanı Soykırım Sözleşmesi’yle sınırlı olan Divan’ın bu Sözleşme kapsamına girmeyen fiillerinden dolayı – davaya taraf olduğu varsayılsa bile – Hamas’a karşı tedbir alması yetki aşımı olacaktır. İsrail’in mantığa aykırı olarak nitelendirdiği bu sonuç tam aksine hukuka da mantığa da uygundur. Zira Divan’ın İsrail’e karşı Soykırım Sözleşmesi kapsamında aldığı tedbirler, daha sonra değineceğimiz gibi askeri operasyonların durdurulmasıyla ilgili tedbirler dâhil, İsrail’i kendini savunmak hakkından mahrum bırakmamaktadır. Dolayısıyla bu açıdan İsrail’in Hamas’a karşı elinin kolunun bağlandığı iması doğru değildir. İsrail önceki tedbir kararlarıyla ilgili mütalaalarında da sık sık vurguladığı gibi meşru ve tabii bir hak olan kendini savunma hakkını soykırım iddiasının karşısına koymaktadır. Oysa İsrail’in eylemlerini nitelendirirken iki seçenekten birisi doğrudur anlayışıyla yaklaşmak hatalıdır. İsrail’in bu olayda meşru müdafaa hakkı bulunduğu varsayılsa bile34 bu çerçevede yaptığı operasyonların maksadını aşıp soykırıma dönüşmesi pekâlâ mümkündür ve hiçbir taraf devlet de meş34 Bu varsayımın doğru olmadığı ve İsrail’in işgal altında tuttuğu Filistin topraklarında meşru müdafaa hakkından söz edilemeyeceği bu davada verilen önceki ihtiyati tedbir kararlarını incelediğimiz makalemizde hukuki dayanaklarıyla açıklanmaktadır. M.E. Çağıran, “Soykırım Sözleşmesi’nin Gazze’de Uygulanması Davasında Uluslararası Adalet Divanı’nın İhtiyati Tedbir Kararı”, op. cit., s. 351.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1