277 TBB Dergisi 2025 (176) Elçin AKTAN tarafından belirli uyuşmazlıklarda kullanılmak üzere bir kurallar bütünü oluşturacağı düşünülmektedir. Lex Mercatoria’nın belirli uyuşmazlıklar için belirli bir çevrede uygulanmak üzere oluşması, merkezî olmayan, bir kurum veya kuruluş tarafından denetlenmeyen ve yapılan işlemlerde yersel irtibat tespit edilemeyen, milli hukuklardan bağımsız ve kanunlar ihtilafı kurallarıyla bir devlet hukukuna bağlanması oldukça zor olan blokzincirine dayalı akıllı sözleşmelerde çıkacak uyuşmazlıklara uygulanacak kuralların oluşturulması bağlamında oldukça yol göstericidir.182 Öyle ki blokzincirinin en temelde ödeme sistemlerinden ve dolaylı olarak devlet egemenliğinden uzak bir işlem alanı yaratmayı hedeflemesiyle “özel adalet sistemi” kurması, elbette bu adalet sisteminin kendine has kurallarını oluşturmasına yol açacaktır. Bu noktada, yukarıdaki ele alındığı üzere blokzinciri topluluğunun blokzinciri sisteminde varlık bulan hukuki ilişkiler özelinde kuralar yaratması kaçınılmazdır. Blokzinciri uyuşmazlık çözümü yöntemlerinde jüri üyesi olarak karşımıza çıkan blokzinciri katılımcılarının lex cryptogrtaphia denilen topluluğa ve sisteme özgü kuralların yaratımında adeta kanun koyucu görevi görmesi ihtimal dahilindedir. Öte yandan, halihazırda mevzu hukuk bağlamında lex cryptographiayı bir uygulanacak hukuk olarak vasıflandırmak mümkün görünmemektedir.183 SONUÇ Blokzincirinin getirdiği milli hukuklardan bağımsız, merkeziyetsiz yapı, zincirde kurulan yabancı unsurlu uyuşmazlıklarda milletlerarası yetkiyi tesis edecek olan yetki kurallarını da işlevsiz bırakmaktadır. 182 Ömeroğlu, s. 104. 183 Geleneksel kanunlar ihtilafı hukuku açısından konuya yaklaşıldığında, akıllı sözleşme taraflarının uygulanmak üzere seçtikleri ve sözleşmelerine derç ettikleri kurallar bütününün, lex cryptographianın, bir hukuk seçimi olarak kabul edilebilmesi mümkün görülmemektedir. Zira MÖHUK m. 24 gereği, hukukumuzda tarafların yetkili hukuk olarak seçtikleri hukukun bir “devlet hukuku” olması gerekmektedir; bununla birlikte, tarafların seçtikleri kurallar bütününe herhangi bir hukuki sonucun bağlanmaması da olası değildir. Bu kurallar adeta bir sözleşme hükmü gibi hüküm ve sonuçlarını doğuracak olup, herhangi bir uyuşmazlık çıktığında bu kuralların yetersiz kalması halinde MÖHUK m. 24 kuralı uyarınca yetkili hukukun tespitinin yapılması gerekecektir. Şanlı / Esen/ Ataman-Figanmeşe, s. 294.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTQ3OTE1